Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ: Διδαχή Α’

«Εἰς ἥν δ’ ἄν πόλιν εἰσέλθετε λέγετε εἰρήνη τῇ πόλει ταύτῃ», λέγει ὁ Κύριος εἰς τό ἅγιον καί ἱερόν Εὐαγγέλιον.

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καί Θεός, ἀδελφοί μου, ὁ γλυ κύτατος αὐθέντης καί δεσπότης, ὁ ποιητής τῶν ἀγγέλων καί πάσης νοητῆς καί αἰσθητῆς κτίσεως, παρακινούμενος ὁ Κύριος ἀπό τήν εὐσπλαγχνίαν του, ἀπό τήν πολλήν του ἀγαθότητα, ἀπό τήν πολλήν ἀγάπην ὁπού ἔχει εἰς τό γένος μας, σιμά εἰς τά ἄπειρα χαρίσματα ὁπού μᾶς ἐχάρισε καί μᾶς χαρίζει καθ’ ἑκάστην ἡμέραν καί ὥραν καί στιγμήν ἐκαταδέχθη καί ἔγινε καί τέλειος ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος ἁγίου καί ἀπό τά καθαρώτατα αἵματα τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας, διά νά μᾶς ἐκβάλη ἀπό τάς χεῖρας τοῦ Διαβόλου, νά μᾶς κάμη υἱούς καί κληρονόμους τῆς βασιλείας του, νά χαιρώμασθε πάντοτε εἰς τόν Παράδεισον μαζί μέ τούς ἀγγέλους καί νά μήν καιώμασθε εἰς τήν Κόλασιν μαζί μέ τούς ἀσεβεῖς καί τούς διαβόλους. Καί καθώς ἕνας ἄρχοντας ἔχει ἀμπέλια καί χωράφια καί βάνει ἐργάτας, ἔτσι καί ὁ Κύριος ὡσάν ἕνα ἀμπέλι ἔχει ὅλον τόν Κόσμον καί ἐπῆρε δώδεκα Ἀποστόλους καί τούς ἔδωκε τήν χάριν του καί τήν εὐλογίαν του καί τούς ἔστειλεν εἰς ὅλον τόν κόσμον νά δι- δάξουν τούς ἀνθρώπους πώς, ἀνίσως καί θέλουν νά ζήσουν καί ἐδῶ καλά, εἰρηνικά, ἠγαπημένα καί μετά ταῦτα νά πηγαίνουν εἰς τόν Παράδεισον νά χαίρωνται πάντοτε, νά μετανοοῦν, νά πιστεύουν καί νά βαπτίζωνται εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί νά ἔχουνε τήν ἀγάπην εἰς τόν Θεόν καί εἰς τούς ἀδελφούς τους. Καί εἰς ὅποιαν χώραν πηγαίνουν οἱ Ἀπόστολοι καί τούς δέχωνται οἱ ἄνθρωποι, τούς ἐπαρήγγειλεν ὁ Κύριος νά εὐλογοῦσι τήν χώραν ἐκείνην, εἰς ὅποιαν χώραν πάλιν πηγαίνουν καί δέν τούς δέχονται, τούς ἐπαρήγγειλεν ὁ Κύριος νά τινάζουν καί τά τσαρούχια τους καί νά φεύγουν.

Ἔτσι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, λαμβάνοντες τήν χά- ριν τοῦ παναγίου Πνεύματος, ὡς φρόνιμοι καί πιστοί δοῦλοι τοῦ Χριστοῦ μας, ἔτρεξαν ὡσάν ἀστραπή εἰς ὅλον τόν κόσμον καί μέ ἐκείνην τήν χάριν ἐλαλούσανε ὅλες τές γλῶσσες τοῦ κόσμου, μέ ἐκείνην τήν χάριν ἰάτρευαν καί τυφλούς καί κωφούς καί λεπρούς καί δαιμονισμένους καί, τό μεγαλύτερον, μέ τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μας ἐπρόσταζαν τούς νεκρούς καί ἀνεσταίνοντο. Καί εἰς ὅποιαν χώραν ἐπήγαιναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καί τούς ἐδέχοντο οἱ ἄνθρωποι, ἔκα- μναν τούς ἀνθρώπους χριστιανούς, ἔκαμναν ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, ἐκ- κλησίας καί εὐλογοῦσαν τήν χώραν ἐκείνην καί ἐγίνονταν ἕνας ἐπί-

γειος Παράδεισος, χαρά καί εὐφροσύνη, κατοικία τῶν ἀγγέλων, κα- τοικία τοῦ Χριστοῦ μας. Εἰς ὅποιαν χώραν πάλιν ἐπήγαιναν καί δέν τούς ἐδέχονταν οἱ ἄνθρωποι τούς Ἁγίους Ἀποστόλους, καθώς ἐπα- ρήγγειλεν ὁ Κύριος ἐτίναζαν καί τά τσαρούχια τους καί ἔφευγαν καί ἔμενε εἰς ἐκείνην τήν χώραν κατάρα καί ὄχι εὐλογία, κατοικία τοῦ διαβόλου καί ὄχι τοῦ Χριστοῦ μας.

Πρέπον καί εὔλογον ἦτον, ἀδελφοί μου, νά εἶχα καί ἐγώ τήν καρδίαν μου καθαράν, ὡσάν τούς ἁγίους Ἀποστόλους, ἐδῶ ὅπου ἀξιώθηκα καί ἦλθα εἰς τήν εὐλογημένην σας χώραν καί σᾶς ἀπέ- λαυσα καί μέ ἐδεχθήκατε ὡς Ἀπόστολον τοῦ Χριστοῦ μας, νά ἔχω ἐκείνην τήν χάριν τοῦ παναγίου Πνεύματος νά εὐλογήσω τήν χώραν σας, μά δέν τήν ἔχω, ἐπειδή καί εἶμαι ἁμαρτωλός. Πλήν ἀποτολμῶ καί παρακαλῶ τόν γλυκύτατόν μου Ἰησοῦν Χριστόν καί Θεόν, καθώς εὐσπλαγχνίσθη τότε διά μέσου τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, ἔτσι καί τώρα νά εὐσπλαγχνισθῆ ὁ Κύριος διά πρεσβειῶν τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας καί πάντων τῶν Ἁγίων καί δι’ εὐχῶν τοῦ πανιερωτάτου αὐθέντου καί δεσπότου ἡμῶν καί τῶν ἁγίων ἱερέων, νά στείλη οὐρανόθεν τήν χάριν του καί τήν εὐλογίαν του νά εὐλογήση καί αὐτήν τήν χώραν καί ὅλα τά χωρία τῶν χριστιανῶν, νά εὐλογήση τά σπίτια σας καί νά εὐλογήση καί τούς ἄνδρας καί τάς γυ- ναῖκας, τά παιδιά σας, τά πράγματά σας καί τά ἔργα τῶν χειρῶν σας. Καί πρῶτον, ἀδελφοί μου, ἄμποτε νά εὐσπλαγχνισθῆ ὁ Κύριος νά συγχωρήση τά ἁμαρτήματά σας, ἀνίσως ἔχετε ὡσάν ἐμένα, εἰδέ καί δέν ἔχετε, νά σᾶς φυλάγη νά μή κάμετε, καί νά φυτεύση καί νά ριζώση εἰς τήν καρδίαν σας τήν εἰρήνην, τήν ἀγάπην, τήν ὁμόνοιαν, τήν πραότητα, τήν θερμήν πίστιν, τήν ὀρθήν ἐξομολόγησιν καί νά σᾶς ἀξιώση νά περάσετε καί ἐδῶ καλά, εἰρηνικά, ἠγαπημένα καί εἰς αὐτήν τήν ματαίαν ζωήν καί μετά ταῦτα νά πηγαίνετε καί εἰς τόν Παράδεισον, εἰς τήν πατρίδα μας τήν ἀληθινήν, νά χαίρεσθε καί νά εὐφραίνεσθε, νά δοξάζετε τήν ἁγίαν Τριάδα.

Πρέπον καί εὔλογον εἶναι, ἀδελφοί μου, ἕνας διδάσκαλος ὅταν θέλη νά διδάξη νά ἐξετάζη πρῶτον τί ἀκροατάς ἔχει, ὁμοίως καί οἱ ἀκροαταί νά ἐξετάζουν τί διδάσκαλος εἶναι. Καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, ὁπού ἀξιώθηκα καί ἐστάθηκα εἰς αὐτόν τόν ἅγιον τόπον, τόν ἀπο- στολικόν, διά τήν εὐσπλαγχνίαν τοῦ Χριστοῦ μας, ἐξέταξα πρῶτον διά λόγου σας καί ἔμαθα πώς μέ τήν χάριν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χρι- στοῦ καί Θεοῦ δέν εἴστενε Ἕλληνες, δέν εἴσαστε ἀσεβεῖς, αἱρετικοί, ἄθεοι, ἀλλά εἴσαστε εὐσεβεῖς ὀρθόδοξοι χριστιανοί, πιστεύετε καί εἶ- σαστε βαπτισμένοι εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί εἶστε τέκνα καί θυγατέρες τοῦ Χριστοῦ μας. Καί ὄχι μόνον δέν εἶμαι ἄξιος νά σᾶς διδάξω, ἀλλά μήτε τά ποδάρια νά

σᾶς φιλήσω, διατί ὁ καθένας ἀπό λόγου σας εἶναι τιμιώτερος ἀπό ὅλον τόν Κόσμον.

Πρέπει δέ νά ἠξεύρετε καί ἡ εὐγενεία σας διά λόγου μου. Τό ἠξεύρω πώς ἄλλοι σᾶς λέγουν ἄλλα καί ἄλλοι ἄλλα. Ὅμως, ἀνίσως θέλετε νά μάθετε τήν πᾶσαν ἀλήθειαν, ἐγώ σᾶς τήν λέγω. Ἡ πατρίδα μου ἡ ψεύτικη, ἡ γήϊνος, ἡ ματαία, εἶναι ἀπό τοῦ Ἁγίου Ἄρτης τήν ἐ παρχίαν, ἀπό τό Ἀπόκουρο. Ὁ πατέρας μου, ἡ μητέρα μου, τό γένος μου εὐσεβεῖς ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Εἶμαι λοιπόν καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, ἄνθρωπος ἁμαρτωλός, χειρότερος ἀπό ὅλον τόν κόσμον. Εἶμαι ὅ- μως δοῦλος τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐσταυρωμένου καί Θεοῦ. Ὄχι πώς εἶμαι ἐγώ ἄξιος νά εἶμαι δοῦλος τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά ὁ Χριστός μου μέ καταδέχεται διά τήν εὐπλαγχνίαν Του. Τόν Χριστόν μου, λοιπόν, ἀδελφοί μου, πιστεύω, δοξάζω καί προσκυνῶ, τόν Χριστόν μου παρακαλῶ νά μέ καθαρίση ἀπό κάθε ἁμαρτίαν ψυχικά καί σωματικά, τόν Χριστόν μου παρακαλῶ νά μέ δυναμώση νά νι- κήσω τούς τρεῖς ἐχθρούς, τόν κόσμον, τήν σάρκα καί τόν διάβολον, τόν Χριστόν μου παρακαλῶ νά μέ ἀξιώση νά χύσω καί τό αἷμα μου διά τήν ἀγάπην του, καθώς τό ἔχυσε καί ἐκεῖνος διά τήν ἀγάπην μου.

Ἀνίσως, ἀδελφοί μου, καί ἦτον δυνατόν νά ἀνεβῶ εἰς τόν οὐ ρανόν νά φωνάξω μίαν φωνήν μεγάλην, νά κηρύξω εἰς ὅλον τόν κόσμον πώς μόνος ὁ Χριστός μου εἶναι Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ καί Θεός ἀληθινός καί ζωή τῶν ἀπάντων, ἤθελα νά τό κάμω. Μά ἐπειδή καί δέν ἠμπορῶ νά κάμω ἐκεῖνο τό μεγάλο, κάμνω ἐτοῦτο τό μικρόν καί περιπατῶ ἀπό τόπον εἰς τόπον καί διδάσκω τούς ἀδελφούς μου τό κατά δύναμιν, ὄχι ὡς διδάσκαλος, ἀλλ’ ὡς ἀδελφός, διδάσκαλος μόνος ὁ Χριστός μας εἶναι.

Πόθεν ἐπαρακινήθηκα, ἀδελφοί μου, θέλω νά σᾶς φανερώσω τήν αἰτίαν. Ἀναχωρώντας ἀπό τήν πατρίδα μου -εἶναι ἕως σαράντα πενήντα χρόνους- ἐπεριπάτησα τόπους πολλούς, κάστρα, χῶρες καί χωρία καί μάλιστα εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν, μά περισσότερον ἐκά- θισα εἰς τό Ἅγιον Ὄρος δεκαεπτά χρόνους καί ἔκλαια διά τές ἁμαρτίες μου.

Σιμά εἰς τά ἄπειρα χαρίσματα ὁπού μοῦ ἐχάρισεν ὁ Κύριός μου μέ ἀξίωσε καί ἐμένα τόν ἁμαρτωλόν καί ἔμαθα πεντέξι γράμματα ἑλ- ληνικά, ἔγινα καί καλόγερος. Διαβάζοντας τό ἅγιον καί ἱερόν Εὐαγ- γέλιον ηὕρηκα μέσα πολλά καί διάφορα νοήματα, τά ὁποῖα εἶναι ὅλα μαργαριτάρια, διαμάντια, θησαυρός, πλοῦτος, χαρά, εὐφροσύνη, ζωή αἰώνιος. Σιμά εἰς τά ἄλλα ηὕρηκα καί τοῦτον τόν λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας πώς δέν πρέπει κανένας χριστιανός, ἄνδρας ἤ γυναῖκα,

νά φροντίζη διά τοῦ λόγου του μόνον πῶς νά σωθῆ, ἀλλά νά φροντίζη καί διά τούς ἀδελφούς του. Καί ὅποιος φροντίζει μόνον διά τοῦ λόγου του καί δέν φροντίζει καί διά τούς ἀδελφούς του ἐκεῖνος θά κολασθῆ. Ἀκούοντας καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, ἐτοῦτον τόν γλυκύτατον λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας, νά φροντίζωμεν καί διά τούς ἀδελφούς μας, μέ ἔτρωγε ἐκεῖνος ὁ λόγος μέσα εἰς τήν καρδίαν μου τόσους χρόνους ὡσάν τό σκουλήκι ὁπού τρώγει τό ξύλον. Τί νά κάμω καί ἐγώ; Στοχαζόμενος καί τήν ἀμάθειάν μου ἐσυμβουλεύθηκα τούς πνευματικούς μου πατέρας, ἀρχιερεῖς, πατριάρχας, τούς ἐφανέρωσα τόν λογισμόν μου, ἀνίσως καί εἶναι θεάρεστον τέτοιον ἔργον νά τό με- ταχειρισθῶ, καί ὅλοι μέ ἐπαρακίνησαν νά τό κάμω καί μέ εἶπαν πώς τέτοιον ἔργον καλόν καί ἅγιον εἶναι. Μάλιστα παρακινούμενος περισσότερον ἀπό τόν παναγιώτατον κυρ -Σωφρόνιον πατριάρχην -νά ἔχωμεν τήν εὐχήν του- καί λαμβάνοντας τάς ἁγίας του εὐχάς ἄφησα τήν ἐδικήν μου προκοπήν, τό ἐδικόν μου καλόν, καί ἐβγῆκα νά περιπατῶ ἀπό τόπον εἰς τόπον καί διδάσκω τούς ἀδελφούς μου.

Κάμνοντας ἀρχήν νά διδάσκω μέ ἦλθε ἕνας λογισμός: ἐδῶ ὁπού περιπατῶ νά ζητῶ νά παίρνω ἄσπρα, διατί ἥμουνα φιλάργυρος καί τά ἀγαποῦσα τά γρόσια, ναί, μά καί τά φλωριά περισσότερον, ὄχι ὡσάν τήν εὐγενεία σας, ὁπού τά καταφρονᾶτε- ἤ δέν τά καταφρονᾶτε; Διαβάζοντας πάλιν τό ἅγιον καί ἱερόν Εὐαγγέλιον ηὗρα καί ἄλλον λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας πώς χάρισμα σέ ἔδωκα καί ἐγώ τήν χάριν μου, χάρισμα νά τήν δίνης καί ἐσύ εἰς τούς ἀδελφούς σου, χά- ρισμα νά διδάσκης, χάρισμα νά συμβουλεύης, χάρισμα νά ἐξομο- λογᾶς καί ἀνίσως καί ζητήσης νά πάρης τίποτε πληρωμήν διά τήν δι- δαχήν σου ἤ πολλά ἤ ὀλίγα ἤ ἕνα ἄσπρο, ἐγώ σέ θανατώνω καί σέ βά- νω εἰς τήν Κόλασιν.

Ἀκούοντας καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, αὐτόν τόν γλυκύτατον λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας, χάρισμα νά δουλεύωμεν καί τούς ἀδελφούς μας, εἰς τήν ἀρχήν μοῦ ἐφάνη βαρύς ὁ λόγος, ὕστερα ὅμως μοῦ ἐφάνη γλυκύτερος «ὑπέρ μέλι καί κηρίον» καί ἐδόξαζα καί δοξάζω χιλιάδες φορές τόν Χριστόν μου, ὁπού μέ ἐφύλαξεν ἀπό ἐτοῦτο τό πάθος τῆς φιλαργυρίας. Καί τώρα μέ τήν χάριν τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐσταυρωμένου καί Θεοῦ, δέν ἔχω μήτε σακκούλα, μήτε κασέλα, μήτε σπίτι, μήτε ἄλλο ράσο ἀπό αὐτό ὁπού φορῶ. Ἀλλά ἀκόμη παρα- καλῶ τόν Κύριόν μου μέχρι τέλους τῆς ζωῆς μου νά μέ ἀξιώση νά μήν ἀποκτήσω σακκούλα, διατί, ὡσάν κάμω ἀρχήν νά παίρνω ἄσπρα, εὐ- θύς ἔχασα τούς ἀδελφούς μου καί δέν ἠμπορῶ καί τά δύο· ἤ τόν Θεόν ἤ τόν Διάβολον.

Μέ λέγει ὁ Χριστός μου νά ζητήσω, θέλω, μέ λέγει, νά ζητήσης πράγματα ἀληθινά, νά ζητήσης ἕνα πρᾶγμα, ὁπού εἶναι τιμιώτερον ἀπό ὅλον τόν κόσμον καί ὄχι νά ζητήσης σκούμπουρα, ἀράχνη, κουρ- νιακτόν. Ποῖον εἶναι τό πρᾶγμα τό ἀληθινόν, ὁπού εἶναι τιμιώτερον ἀπό ὅλον τόν κόσμον; Μέ λέγει ὁ Χριστός μου: νά ζητήσης τούς ἀδελφούς σου καί τές ἀδελφές σου νά δεθῆτε μέ τήν ἀγάπην, νά σᾶς βάλω εἰς τόν Παράδεισον νά χαίρεσθε πάντοτε καί νά μή σᾶς βάλω εἰς τήν Κόλασιν νά καίεσθε πάντοτε.

Ὅθεν, ἀδελφοί μου, σᾶς ἐφανέρωσα τήν καρδίαν μου, τόν λογισμόν μου, τά σπλάγχνα μου καί δέν ἔχετε χρείαν νά ζητήσετε ἀπό ἄλλους νά μάθετε ποῖος εἶμαι.

Πρέπον καί εὔλογον εἶναι, χριστιανοί μου, καθώς μανθάνομεν ἀπό τό ἅγιον Εὐαγγέλιον, ἀπό τάς θείας Γραφάς, νά ἀρχίζωμεν τήν διδασκαλίαν μας ἀπό τόν Θεόν καί ὅταν τελειώσωμεν, νά εὐχα- ριστήσωμεν τόν Θεόν. Ὄχι πώς ἐγώ εἶμαι ἄξιος νά ἀναφέρω τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ μου, ἀλλά ὁ Θεός μου μέ καταδέχεται διά τήν εὐσπλαγχνίαν του. Ἀφήνομεν λοιπόν, ἀδελφοί μου, τές φλυαρίες τῶν ἀσεβῶν, τῶν αἱρετικῶν, τῶν ἀθέων καί λέγομεν μόνον ὅσα τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἐφώτισε τούς ἁγίους Προφήτας, τούς ἁγίους Ἀποστόλους, τούς ἁγίους Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας καί μᾶς ἔγραψαν. Καί πάλιν ὄχι ὅλα νά τά εἰποῦμεν διατί δέν εἶναι δυνατόν, θέλομεν χρόνους καί καιρούς, ἀλλά μερικά ὁπού φαίνονται ἀναγκαιότερα. Καί ὅποιος εἶναι φιλο- μαθής ἄς ζητήση νά μάθη καί τά ἐπίλοιπα.

Ὁ πανάγαθος λοιπόν καί πολυέλεος Θεός, ἀδελφοί μου, εἶναι ἕνας καί ὅποιος λέγει πώς εἶναι πολλοί θεοί εἶναι διάβολος. Εἶναι δέ Τριάς, Πατήρ, Υἱός καί ἅγιον Πνεῦμα, μία φύσις, μία δόξα, μία βασιλεία, ἕνας Θεός. Εἶναι δέ ἀκατάληπτος Κύριος, ἀνερμήνευτος, ἀ- περίγραπτος, παντοδύναμος, ὅλος φῶς, ὅλος χαρά, ὅλος εὐσπλαγ- χνία, ὅλος εὐεργεσία, ὅλος ἀγάπη. Δέν ἔχομεν κανένα παράδειγμα νά παρομοιάσωμεν τήν ἁγίαν Τριάδα, ἐπειδή καί δέν εὑρίσκεται ἄλλη εἰς τόν κόσμον. Μά διά νά λάβη παραμικράν βοήθειαν ὁ νοῦς μας, φέ- ρουν μερικά παραδείγματα οἱ θεολόγοι τῆς Ἐκκλησίας μας. Σιμά εἰς τά ἄλλα μᾶς φέρουν καί τόν ἥλιον. Ὁ ἥλιος ἠξεύρομεν ὅλοι πώς εἶναι ἕνας, ἕνας εἶναι καί ὁ Θεός. Καί καθώς ὁ ἥλιος φωτίζει ἐτοῦτον τόν κόσμον τόν αἰσθητόν, ἔτσι καί ἡ ἁγία Τριάς, ὁ Θεός, φωτίζει τόν νοητόν.

Εἴπαμεν, ἀδελφοί μου, πώς ὁ ἥλιος εἶναι ἕνας, μά εἶναι καί τρία μαζί: ἔχει ἀκτῖνες ὁπού ἔρχονται εἰς τά μάτια μας ὡσάν γραμμές, ὡσάν κλωστές, ἔχει καί φῶς ὁπού ἐξαπλώνεται εἰς ὅλον τόν κόσμον.

Μέ τόν ἥλιον ὁμοιάζομεν τόν ἄναρχον Πατέρα, τόν Θεόν μας, μέ τές ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ, τόν Χριστόν μας, μέ τό φῶς τοῦ ἡλίου τό πανάγιον Πνεῦμα.

Εἶναι καί ἄλλος τρόπος νά καταλάβετε διά τήν παναγίαν Τριάδα. Πῶς; Νά ἐξομολογηθῆτε παστρικά καί καλά, νά μεταλάβετε τά Ἄχραντα Μυστήρια μέ φόβον, μέ τρόμον καί μέ εὐλάβειαν καί τότες νά σᾶς φωτίση ἡ χάρις τοῦ παναγίου Πνεύματος νά κατάλά- βετε, διατί μέ διδασκαλίαν δέν ἠμπορεῖτε νά καταλάβετε.

Αὐτήν τήν παναγίαν Τριάδα ἐμεῖς οἱ εὐσεβεῖς καί ὀρθόδοξοι χριστιανοί πιστεύομεν, δοξάζομεν καί προσκυνοῦμεν. Αὐτή εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός καί ἔξω ἀπό τήν παναγίαν Τριάδα ὅσοι λέγονται θεοί εἶναι δαίμονες. Καί ὄχι μόνον ἐμεῖς πιστεύομεν, δοξάζομεν καί προ- σκυνοῦμεν τήν παναγίαν Τριάδα, ἀλλά ὡσάν τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καί ὡσάν τήν ἄμμον τῆς θαλάσσης ἄγγελοι καί ἀρχάγγελοι καί πάντα τά τάγματα τοῦ οὐρανοῦ ἀκαταπαύστως, ἡμέραν καί νύκτα, δοξάζουσι τήν παναγίαν Τριάδα. Ὡσάν τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καί ὡσάν τήν ἄμμον τῆς θαλάσσης Προφῆται, Ἀπόστολοι, Μάρτυρες, Ἀσκηταί ἔχυσαν τό αἷμα τους διά τήν ἀγάπην τῆς ἁγίας Τριάδος καί ἀγόρασαν τόν Παράδεισον καί χαίρονται πάντοτε. Ὡσάν τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καί ὡσάν τήν ἄμμον τῆς θαλάσσης ἄνδρες καί γυναῖκες ἀρνήθηκαν τόν κόσμον, ἐπῆγαν εἰς τάς ἐρήμους καί ἀσκήτευαν εἰς ὅλην τους τήν ζωήν διά τήν ἀγάπην τῆς ἁγίας Τριάδος καί ἐπῆγαν εἰς τόν Παράδεισον νά χαίρωνται πάντοτε.

Δέν εὑρίσκεται τόπος ἴσια μέ τοῦ ψύλλου τό μάτι ὁπού νά λείπη ὁ Θεός. Πρέπει καί ἐμεῖς οἱ εὐσεβεῖς Χριστιανοί, ἀδελφοί μου, ὅταν θέ- λωμεν νά κάμωμεν καμμίαν ἁμαρτίαν, νά στοχαζώμασθε πώς ὁ Θεός εἶναι μέσα εἰς τήν καρδίαν μας, ἐμπρός εἰς τά μάτια μας, εἶναι πανταχοῦ καί μᾶς βλέπει. Νά ἐντρεπώμασθε τούς ἀγγέλους, τούς Ἁγίους καί μάλιστα τόν ἄγγελον τόν φύλακα τῆς ψυχῆς μας, ὁπού μᾶς βλέπει, νά ἐντρεπώμασθε τόν ἑαυτόν μας καθώς ἐντρεπόμασθε εἰς ἕνα μικρόν παιδίον ὅταν θέλωμεν νά κάμωμεν καμμίαν ἁμαρτίαν.

Ὁ πανάγαθος καί πολυέλεος Θεός, ἀδελφοί μου, ἔχει πολλά καί διάφορα ὀνόματα, λέγεται καί φῶς καί ζωή καί ἀνάστασις. Ὅμως τό κύριον ὄνομα τοῦ Θεοῦ μας εἶναι καί λέγεται ἀγάπη. Πρέπει καί ἡμεῖς, ἀδελφοί μου, ἀνίσως καί θέλωμεν νά περάσωμεν καί ἐδῶ καλά, νά πηγαίνωμεν καί εἰς τόν Παράδεισον καί νά λέγωμεν τόν Θεόν μας πατέρα, πρέπει νά ἔχωμεν δύο ἀγάπες, παρά φύσιν εἶναι νά μήν τές ἔχωμεν. Καί καθώς ἕνα χελιδόνι χρειάζεται δύο πτέρυγες διά νά ἀπετᾶ εἰς τόν ἀέρα, ἔτσι καί ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, χρειαζόμασθε αὐτές τές δύο

ἀγάπες, διατί χωρίς αὐτές τές δύο ἀγάπες εἶναι ἀδύνατον νά σωθοῦμεν.

Καί πρῶτον ἔχομεν χρέος νά ἀγαποῦμεν τόν Θεόν μας, διατί μᾶς ἐχάρισε τόσην γῆν μεγάλην, εὑρύχωρον ἐδῶ πρόσκαιρα νά κα- τοικοῦμεν, τόσες χιλιάδες μυριάδες χόρτα, φυτά, βρύσες, ποταμούς, πηγάδια, θάλασσα, ψάρια, ἀέρα, ἡμέρα, νύκτα, φωτιά, οὐρανόν, ἄστρα, ἥλιον, φεγγάρι. Ὅλα αὐτά διά ποῖον τά ἔκαμε; διά τ’ ἐμᾶς. Τί μᾶς ἐχρεωστοῦσε; τίποτε. Ὅλα χάρισμα. Μᾶς ἔκαμεν ἀνθρώπους καί δέν μᾶς ἔκαμε ζῶα, μᾶς ἔκαμεν εὐσεβεῖς ὀρθοδόξους χριστιανούς καί ὄχι ἀσεβεῖς καί αἱρετικούς. Καί μέ ὅλον ὁπού ἁμαρτάνομεν χιλιάδες φορές τήν ὥραν, μᾶς εὐσπλαγχνίζεται ὡσάν πατέρας καί δέν μᾶς θανατώνει νά μᾶς βάλη εἰς τήν κόλασιν, ἀλλά ἀκαρτερεῖ τήν μετά- νοιάν μας μέ τάς ἀγκάλας του ἀνοικτάς, πότε νά μετανοήσωμεν, νά παύσωμεν ἀπό τά κακά καί νά κάμωμεν τά καλά, νά ἐξομολογη- θοῦμεν, νά διορθωθοῦμεν, νά μᾶς ἀγκαλιάση, νά μᾶς φιλήση, νά μᾶς βάλη εἰς τόν Παράδεισον νά χαιρώμασθε πάντοτε. Τώρα τέτοιον γλυκύτατον Θεόν καί τέτοιον γλυκύτατον αὐθέντην καί δεσπότην δέν πρέπει καί ἐμεῖς νά τόν ἀγαποῦμεν καί, ἄν τύχη ἀνάγκη, νά χύσωμεν καί τό αἷμα μας χιλιάδες φορές διά τήν ἀγάπην του καθώς τό ἔχυσε καί ἐκεῖνος διά τήν ἀγάπην μας;

Ἕνας ἄνθρωπος σέ κράζει εἰς τό κονάκι του καί θέλει νά σέ φιλεύση κανένα ποτήρι κρασί ἤ ρακί καί πάντοτε, εἰς ὅλην σου τήν ζωήν, θέ νά τόν ἐντρέπεσαι καί νά τόνε τιμᾶς. Καί τόν Θεόν δέν πρέπει νά τιμᾶς καί νά ἐντρέπεσαι, ὁπού σοῦ ἐχάρισε τόσα καλά καί ἐσταυρώθηκε διά τήν ἀγάπην σου; Ποῖος πατέρας ἐσταυρώθηκε διά τά παιδιά του καμμίαν φοράν; Καί ὁ γλυκύτατός μας Ἰησοῦς Χριστός καί Θεός ἔχυσε τό αἷμα του καί μᾶς ἐξαγόρασε ἀπό τάς χεῖρας τοῦ διαβόλου. Τώρα δέν πρέπει καί ἡμεῖς νά τόν ἀγαποῦμεν τόν Χριστόν μας; Ἐμεῖς ὄχι μόνον δέν τόν ἀγαποῦμεν, ἀλλά τόν ὑβρίζομεν κάθε ἡμέραν μέ τές ἁμαρτίες ὁπού κάνομεν. Ἀμή ποῖον θέλετε, ἀδελφοί μου, νά ἀγαποῦμεν; Νά ἀγαποῦμεν τόν Διάβολον, ὁπού μᾶς ἔβγαλεν ἀπό τόν Παράδεισον καί μᾶς ἤφερε εἰς ἐτοῦτον τόν κατηραμένον κόσμον καί παθαίνομεν τόσα κακά; Καί ἔχει προαίρεσιν ὁ Διάβολος, ἀνίσως καί ἠμποροῦσε αὐτήν τήν ὥραν νά μᾶς θανατώση ὅλους, νά μᾶς βάλη εἰς τήν κόλασιν, τό ἔκανε.

Τώρα σᾶς ἐρωτῶ, ἀδελφοί μου, νά μέ εἰπῆτε: ποῖον πρέπει νά μισοῦμεν καί ποῖον πρέπει νά ἀγαποῦμεν; Μέ φαίνεται ὅτι ὅλοι σας ἀποφασίζετε καί λέγετε πώς πρέπει νά μισοῦμεν τόν Διάβολον, τόν ἐχθρόν μας, ὁπού μᾶς ἔβγαλεν ἀπό τόν Παράδεισον καί μᾶς ἤφερεν εἰς τοῦτον τόν κατηραμένον κόσμον καί παθαίνομεν τόσα κακά, καί

νά ἀγαποῦμεν τόν Θεόν μας, τόν ποιητήν μας, τόν πλάστην μας. Ἔτσι τό λέγετε, χριστιανοί μου; Πολλά καλά τό λέγετε. Νά ἔχω τήν εὐχήν σας καί ἐγώ τό λέγω. Μά ὁ Θεός χρειάζεται στρῶμα διά νά καθίση. Ποῖον εἶναι τό στρῶμα ὁπού θέλει ὁ Θεός; Ἡ ἀγάπη. Ἄς ἔχωμεν λοιπόν καί ἐμεῖς τήν ἀγάπην εἰς τόν Θεόν καί εἰς τούς ἀδελφούς μας καί ἔτσι ἔρχεται ὁ Θεός μας καί μᾶς χαροποιεῖ καί μᾶς εὐφραίνει καί μᾶς φυτεύει εἰς τήν καρδίαν μας τήν ζωήν τήν αἰώνιον καί ἀπερνοῦμεν καί ἐδῶ καλά καί πηγαίνομεν καί εἰς τόν Παράδεισον νά χαιρώμασθε πάντοτε. Ὄχι; δέν ἔχομεν τήν ἀγάπην, ἀλλά ἔχομεν τό μῖσος καί τήν ἔχθραν εἰς τούς ἀδελφούς μας; Ἔρχεται ὁ πονηρός Διάβολος καί μᾶς πικραίνει καί μᾶς φαρμακεύει καί βάνει τόν θάνατον εἰς τήν ψυχήν μας καί ἀπερνοῦμε καί ἐδῶ κακά καί πηγαίνομεν εἰς τήν Κόλασιν νά καιώμασθε πάντοτε.

Φυσικόν μας εἶναι νά ἀγαποῦμεν τούς ἀδελφούς μας, διατί εἴμαστε μιᾶς φύσεως, ἔχομε ἕνα βάπτισμα, μίαν πίστιν, τά Ἄχραντα Μυστήρια μεταλαμβάνομεν, ἕνα Παράδεισον ἐλπίζομεν νά ἀπολαύ- σωμεν. Καλότυχος ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος πού ἀξιώθη καί ἔλαβεν εἰς τήν καρδίαν του αὐτές τές δύο ἀγάπες, ἀγάπην εἰς τόν Θεόν καί εἰς τούς ἀδελφούς του, ἔχει πάντα τά ἀγαθά καί ἁμαρτίαν δέν ἠμπορεῖ νά κάμη. Καί ὅποιος δέν ἔχει τόν Θεόν εἰς τήν καρδίαν του ἔχει τόν Διάβολον καί ὅποιος ἔχει τόν Διάβολον ἔχει πάντα τά κακά καί ὅλες τές ἁμαρτίες τές κάμνει.

Χίλιες χιλιάδες καλά νά κάμωμεν, ἀδελφοί μου, νηστεῖες, προσευχές, ἐλεημοσύνες, καί τό αἷμα μας νά χύσωμεν διά τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ μας, ἀνίσως καί δέν ἔχωμεν αὐτές τές δύο ἀγάπες, ἀλλά ἔχομεν μῖσος καί ἔχθραν εἰς τούς ἀδελφούς μας, ὅλα ἐκεῖνα τά καλά, ὁπού ἐκάμαμεν, τοῦ Διαβόλου εἶναι καί εἰς τήν Κόλασιν πηγαίνομεν. Μά καλά, θέλετε εἰπεῖ, μετ’ ἐκείνη τή λίγη ἔχθρα ὁπού ἔχομεν εἰς τούς ἀδελφούς μας, ἔχοντες τόσα καλά καμωμένα, εἰς τήν Κόλασιν πηγαίνομεν; Ναί, ἀδελφοί μου, μετ’ ἐκεῖνο πηγαίνομεν, διατί ἐκείνη ἡ ἔχθρα εἶναι φαρμάκι τοῦ Διαβόλου. Καί καθώς βάνομεν μέσα εἰς ἑκατόν ὀκάδες ἀλεύρι ὀλίγον προζύμι καί ἔχει τόσην δύναμιν καί κουφίζει ὅσον ζυμάρι καί ἄν εἶναι, ἔτσι εἶναι καί ἡ ἔχθρα, ὅλα ἐκεῖνα τά καλά ὁπού ἐκάμαμε τά γυρίζει καί τά κάμνει ὅλα φαρμάκι τοῦ Διαβόλου.

Ἐδῶ, χριστιανοί μου, πῶς πηγαίνετε; Ἔχετε τήν ἀγάπην ἀνάμεσόν σας; Ἀνίσως καί θέλετε νά σωθῆτε, κανένα ἄλλο πρᾶγμα νά μή ζητήσετε ἐδῶ εἰς τόν κόσμον παρά τήν ἀγάπην.

Εἶναι ἐδῶ κανένας ἀπό τήν εὐγενείαν σας ὁπού νά ἀγαπᾶ τούς ἀδελφούς του; Ἄς ἀσηκωθῆ ἐπάνω νά μοῦ τό εἰπῆ, νά τόν εὐχηθῶ καί ἐγώ, νά βάλω ὅλους τούς χριστιανούς νά τόνε συγχωρέσουνε, νά λάβη μίαν συγχώρησιν, ὁπού νά ἔδινε χιλιάδες πουγγιά δέν τήν εὕρισκε.

— Ἐγώ, ἅγιε τοῦ Θεοῦ, ἀγαπῶ τόν Θεόν καί τούς ἀδελφούς μου, διδάσκαλε.

— Καλά, παιδί μου, ἔχε τήν εὐχήν μου. Πῶς σέ λένε τό ὄνομά σου;

— Κώστας.

— Τί τέχνη κάμνεις;

— Πιστικός, πρόβατα φυλάω.

— Τό τυρί ὅπου τό πουλεῖς, τό ζυγιάζεις;

— Τό ζυγιάζω.

— Ἐσύ, παιδί μου, ἔμαθες καί ζυγιάζεις τό τυρί καί ἐγώ ἔμαθα καί ζυγιάζω τήν ἀγάπην. Τό ζύγι ντρέπεται τόν αὐθέντην του;

— Ὄχι.

— Τώρα νά ζυγιάσω καί ἐγώ τήν ἀγάπην σου καί, ἄν εἶναι σωστή, νά μήν εἶναι ξύκικη, τότε νά σ’ εὐχηθῶ καί ἐγώ καί νά βάλω ὅλους τούς χριστιανούς νά σέ συγχωρέσουνε. Πῶς νά σέ καταλάβω, παιδί μου, πώς ἀγαπᾶς τούς ἀδελφούς σου; Ἐγώ τώρα ὁπού περιπατῶ καί διδάσκω εἰς τόν κόσμον, λέγω πώς τόν κυρ-Κώστα τόν ἀγαπῶ ὡσάν τά μάτια μου. Τώρα ἀκούεις ἐσύ ὁπού λέγω ἐγώ πώς σέ ἀγαπῶ. Ἀμή ἐγώ νά φάγω ὅλο τό ψωμί καί ἐσύ νά πεινᾶς, τί φανερώνω; Φανερώνω πώς ἡ ἀγάπη ὁπού ἔχω εἰς ἐσένα εἶναι ψεύτικη. Ἔχω δύο ποτήρια κρασί νά πιῶ, ἐσύ δέν ἔχεις. Ἀνίσως καί σοῦ δώσω καί ἐσένα ἀπό αὐτό νά πιῆς, τότε φανερώνω πώς σέ ἀγαπῶ, ἀμή ἀνίσως καί δέν σέ δώσω ἐσένα, εἶναι κάλπικη ἡ ἀγάπη. Ἔχω καί δύο τρία φορέματα, ἐσύ δέν ἔχεις, κρυώνεις. Ἀνίσως καί ἐκβάλω τό ἕνα καί σοῦ τό δώσω ἐσένα, τότε εἶναι ἀληθινή ἡ ἀγάπη. Ἀμή ἐγώ νά ἔχω τά φορέματα μέσα εἰς τό σεντούκι φυλαγμένα νά τά τρώγη τό σκουλήκι καί ἐσύ νά περιπατῆς γυμνός, εἶναι κάλπικη ἀγάπη. Ἐσύ εἶσαι λυπημένος, ἀπέθανεν ἡ μητέρα σου, ὁ πατέρας σου ἤ τό παιδί σου ἤ ἄρρωστος εἶσαι. Ἀνίσως καί ἔλθω νά σέ παρηγορήσω, τότε εἶναι ἀληθινή ἡ

ἀγάπη. Ἀμή ἀνίσως ἐσύ κλαίης καί θρηνῆς, καί ἐγώ κάθομαι, τρώγω, πίνω, χο- ρεύω, τραγουδῶ, ξεφαντώνω, εἶναι ψεύτικη ἡ ἀγάπη.

— Τό ἀγαπᾶς ἐκεῖνο τό πτωχό παιδί;

— Τό ἀγαπῶ.

— Ἄν τό ἀγα ποῦσες, τοῦ ἔπαιρνες καί ἐκεινοῦ ἕνα πουκαμισάκι, ὁπού εἶναι γυμνό, νά παρακαλῆ καί ἐκεῖνο διά τήν ψυχήν σου. Τότε ἤτανε ἀληθινή ἡ ἀγάπη, ἀμή τώρα εἶναι ξύκικη. Δέν εἶναι ξύκικη, χριστιανοί μου; Μέ δαυλόν δέν γεμίζομεν τό ἀμπάρι μας καί μέ ψεύτικην ἀγάπην δέν πηγαίνομεν εἰς τόν Παράδεισον.

Τώρα ὡσάν θέλης, παιδί μου, νά κάμης τήν ἀγάπην μάλαμα, πᾶρε ντύσε καμπόσα πτωχά παιδιά καί τότε νά βάλω νά σέ συγχωρέσουνε. Τό κάμνεις;

— Τό κάμνω.

— Χριστιανοί μου, ὁ κυρ – Κώστας ἐκατάλαβε πώς ἡ ἀγάπη ὁπού εἶχεν εἰς τούς ἀδελφούς του ἕως τώρα ἤτανε ψεύτικη καί θέλει νά τήν κάμη μάλαμα, νά ντύση τά πτωχά παιδιά. Ἐπειδή καί τόν ἐπαιδεύσαμε καί τόν ἐκάμαμε καί ἐξανακοκκίνησε κομμάτι, σᾶς παρακαλῶ νά εἰπῆτε διά τόν κυρ-Κώστα τρεῖς φορές: Ὁ Θεός συγχωρήσοι καί ἐλεήσοι αὐτόν.

Ὁ πανάγαθος λοιπόν καί πολυέλεος Θεός εἶναι καί λέγεται ἀγάπη, εἶναι καί λέγεται Τριάς. Παρακινούμενος ὁ Κύριος ἀπό τήν εὐσπλαγχνίαν του ἔκαμε πρῶτον δέκα τάγματα ἀγγέλους. Οἱ ἄγγελοι εἶναι πνεύματα πύρινα, ἄϋλα, καθώς εἶναι ἡ ψυχή μας. Τό κάθε τάγμα ὡσάν τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καί ὡσάν τήν ἄμμον τῆς θαλάσσης. Διατί τούς ἔκαμε; Διά νά χαίρωνται. Ποῖος ἐπαρακίνησε τόν Θεόν καί τούς ἔκαμεν; Ἡ εὐσπλαγχνία του. Πρέπει καί ἡμεῖς, ἀδελφοί μου, ἀνίσως καί θέλωμεν νά λέγωμεν τόν Θεόν μας πατέρα, νά εἴμασθε εὔσπλαγχνοι, νά κάνωμεν τούς ἀδελφούς μας νά χαίρωνται καί νά εὐφραίνωνται καί τότε νά λέγωμεν τόν Θεόν μας πατέρα: «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Εἰδέ καί εἴμασθε ἄσπλαγχνοι, σκληροκάρδιοι καί κάνομεν τούς ἀδελφούς μας καί πικραίνονται καί φαρμακεύονται καί τούς βάνομεν τόν θάνατον εἰς τήν καρδίαν τους, δέν πρέπει νά λέγωμεν τόν Θεόν μας πατέρα, ἀλλά τόν Διάβολον, διότι ὁ Διάβολος θέλει νά κάνωμεν τούς ἀδελφούς μας νά φαρμακεύωνται καί ὄχι ὁ Θεός.

Καί ἔτσι, ἀδελφοί μου, τό πρῶτον τάγμα ἀπό τούς ἀγγέλους, ὁπού ἐπροείπαμεν, ἔπεσεν εἰς ὑπερηφάνειαν καί ἐζήτησε νά δοξασθῆ ἴσια μέ τόν Θεόν καί, ἀπό ἐκεῖ ὁπού ἤτανε ἄγγελος φωτεινός καί λαμπρότατος, ἔγινε Διάβολος σκοτεινότατος καί πολέμιος τῶν ἀνθρώπων καί ἔχει νά καίεται πάντοτε εἰς τήν Κόλασιν. Καί ὅταν ἀκούωμεν Διάβολον, ἀδελφοί μου, αὐτός εἶναι ὁπού ἦτον πρῶτον ἄγγελος, αὐτός εἶναι ὁπού παρακινᾶ τούς ἀνθρώπους νά ὑπερη- φανεύωνται, νά σκοτώνουν, νά κλέπτουν, νά πορνεύουν, νά μοιχεύουν, νά κάμνουν ὅρκους, νά λέγουν ψεύματα. Αὐτός εἶναι, ὁ Διάβολος, ὁπού ἐμβαίνει καί μέσα εἰς ἀποθαμένον καί φαίνεται ὡσάν ζωντανός καί τόν λέγομεν βρουκόλακα, αὐτός εἶναι ὁπού ἐμβαίνει καί μέσα εἰς ζωντανόν ἄνθρωπον καί παίρνει τήν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας ἤ κανενός Ἁγίου καί τρέχει ἀπάνου κάτου ὡσάν δαιμονισμένος καί λέγει πώς κάμνει θαύματα. Τά κάμνετε καί ἐδῶ; Ἐγώ θέλω τόν ἅγιον Γεώργιον νά μοῦ κάμνη θαύματα ἀληθινά. Ἐγώ ἔτυχα εἰς τήν θάλασσαν νά κινδυνεύω νά πνιγῶ καί νά εἰπῶ: Ἅγιε Γεώργιε, παρακάλεσε τόν Χριστόν νά μέ φυλάξη ἀπό ἐκεῖνον τόν κίνδυνον καί τότε νά τόν πιστεύσω πώς κάμει θαύματα.

Αὐτός εἶναι, ὁ Διάβολος, ὁπού ἐμβαίνει καί μέσα εἰς σέ ζωντα- νόν ἄνθρωπον καί σεληνιάζεται καί δαιμονίζεται. Μά ἄς εἶναι δο- ξασμένος ὁ Θεός ὁπού μᾶς ἐχάρισε τρία ἅρματα καί μετ’ ἐκεῖνα νά τόν πολεμοῦμεν. Ἀνίσως εἶναι ἐδῶ κανένας ἀπό λόγου σας ὁπού δαι- μονίζεται καί θέλει νά μάθη τά ἰατρικά του, εὔκολον εἶναι: ἐξο- μολόγησιν, νηστείαν καί προσευχήν. Ὅσον ἐξομολογᾶται ὁ ἄν- θρωπος, νηστεύει καί προσεύχεται συχνάκις, τόσον κατακαίεται καί φεύγει ὁ Διάβολος.

Ὡσάν ἐξέπεσε τό πρῶτον τάγμα ἀπό τήν ἀγγελικήν δόξαν καί ἔγιναν δαίμονες, τά ἄλλα ἐννέα τάγματα ἐταπεινώθησαν καί ἔπεσαν καί ἐπροσκύνησαν τήν παναγίαν Τριάδα καί ἐστάθησαν εἰς τόν τόπον τους νά χαίρωνται πάντοτε.

Πρέπει καί ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, νά στοχαστοῦμεν τί κακόν πρᾶγμα εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια καί τί καλόν πρᾶγμα εἶναι ἡ ταπείνωσις, πῶς ἡ ὑπερηφάνεια ἐγκρέμισε τόν Διάβολον ἀπό τήν ἀγγελικήν δό- ξαν καί ἔχει νά καίεται πάντοτε εἰς τήν Κόλασιν καί πῶς ἡ ταπείνωσις ἐβάσταξε τούς ἀγγέλους εἰς τόν οὐρανόν νά χαίρωνται πάντοτε ἐκεί- νην τήν δόξαν τῆς ἁγίας Τριάδος. Πρέπει ἀκόμα νά στοχασθοῦμεν πώς ὁ πανάγαθος Θεός μισεῖ τόν ὑπερήφανον καί ἀγαπᾶ τόν τα- πεινόν. Καί ὄχι μόνον ὁ Θεός, ἀλλά καί ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι ὅταν ἰδοῦμε κανένα ταπεινόν, τόν βλέπομεν ὡσάν ἄγγελον, μᾶς φαίνεται νά ἀνοίξωμε τήν καρδιά μας νά τόν βάλωμεν μέσα. Καί ὅταν ἰδοῦμεν

κανένα ὑπερήφανον, τόν βλέπομεν ὡσάν τόν Διάβολον, γυρίζομεν τό πρόσωπό μας ἀπό τό ἄλλο μέρος νά μή τόν βλέπωμεν. Ἄς φεύγωμεν λοιπόν, ἀδελφοί μου, τήν ὑπερηφάνειαν, διατί εἶναι πρώτη θυγατέρα τοῦ Διαβόλου, εἶναι στράτα ὁπού μᾶς πηγαίνει εἰς τήν Κόλασιν καί νά ἔχωμεν τήν ταπείνωσιν, ὡσάν ὁπού εἶναι ἀγγελική, εἶναι στράτα ὁπού μᾶς πηγαίνει εἰς τόν Παράδεισον. Καί βλέπομεν φανερά· ὅταν ἰδοῦμεν καμμίαν γυναῖκα καί εἶναι ταπεινή, εἶναι ἄσχημη, ἔχει ξεσχισμένα φορέματα ἤ λερωμένα, εἶναι κουλή, κουτσή, μά εἶναι σκεπασμένη μέ τήν ἐντροπήν, μᾶς φαίνεται ὡσάν ἄγγελος. Ὁμοίως πάλιν βλέπομεν μίαν γυναῖκα καί ἔχει πολύτιμα φορέματα καί στολίδια, λάμπει ὡσάν τόν ἥλιον, μά εἶναι ὑπερήφανη, ἀδιάντροπη, ξέσκεπη, φαίνονται τά μαλλιά της, τά στήθη της, μᾶς φαίνεται ὡσάν κάλπικο ἄσπρο, μᾶς φαίνεται ὡσάν ὁ Διάβολος, γυρίζομεν τό πρόσωπόν μας ἀπό τό ἄλλο μέρος νά μή τήν βλέπωμεν. Ἐμένα ἔτσι μέ φαίνεται, χριστιανοί μου, ἡ εὐγενεία σας δέν ἠξεύρω πῶς σᾶς φαίνεται.

Ἐδῶ πῶς πηγαίνετε, χριστιανοί μου, τήν ταπείνωσιν ἀγαπᾶτε ἤ τήν ὑπερηφάνειαν; Ὅποιος ἀγαπᾶ τήν ταπείνωσιν ἄς σηκωθῆ ἐπάνω νά μοῦ τό εἰπῆ νά τόν εὐχηθῶ.

— Ἐγώ, ἅγιε τοῦ Θεοῦ, ἀγαπῶ τήν ταπείνωσιν.

— Ἐσύ ὁπού λέγεις πώς ἀγαπᾶς τήν ταπείνωσιν, γδύσου καί ἀπέρασε ὅλους τούς ἀνθρώπους ὁλόγυρα. Δέν τό κάμνεις; Ἐντρέπεσαι; Κάμε ἄλλο, κόψε τό μισό σου μουστάκι καί ἔβγα εἰς τό παζάρι. Μήτε καί αὐτό δέν τό κάμνεις; Τό ἐντρέπεσαι; Δέν τό λέγω διά ἐσένα μόνον ἀλλά διά νά ἀκούσουν καί οἱ ἄλλοι. Μήν λέγεις πώς εἶσαι ταπεινός, μέσα εἶναι τό γουρουνόπουλο τῆς ὑπερηφανείας. Μέ βλέπεις καί ἐμέ μέ τοῦτα τά γένεια; Ὅλο ὑπερηφάνεια εἶναι γεμᾶτα καί ὁ Θεός νά μᾶς τήνε ξερριζώση ἀπό τήν καρδίαν μας. Ὁ χριστιανός χρειάζεται δύο πτέρυγες διά νά πετάξη, νά πηγαίνη εἰς τόν Παράδεισον, μέ τήν ἀγάπην καί μέ τήν ταπείνωσιν.

Ὡσάν ἐξέπεσε τό πρῶτον τάγμα καί ἔγιναν δαίμονες, τότε ἐπρόσταξεν ὁ πανάγαθος Θεός καί ἔγινεν ὁ κόσμος ἐτοῦτος. Καί ἀπό τόν καιρόν ὅπου ἔκαμεν ὁ πανάγαθος Θεός τόν κόσμον, εἶναι ἑπτά χιλιάδες καί διακόσιοι ὀγδοῆντα ὀκτώ χρόνοι. Εἶναι δέ ὁ κόσμος ἐτοῦτος ὡσάν τό αὐγό. Καί καθώς εἶναι ὁ κρόκος εἰς τήν μέσην τοῦ αὐγοῦ, ἔτσι εἶναι καί ἡ γῆ προσταγμένη ἀπό τόν Θεόν καί στέκει χωρίς νά ἐγγίζη σέ κανένα μέρος. Καί καθώς εἶναι τό ἀσπράδι ὁλοτρίγυρα ἀπό τόν κρόκον, ἔτσι εἶναι καί ὁ ἀέρας ὁλοτρίγυρα ἀπό τήν γῆν. Καί καθώς εἶναι τό τσόφλιο ὁλοτρίγυρα, ἔτσι εἶναι καί ὁ οὐρανός ὁλοτρίγυρα ἀπό τήν γῆν. Ὁ ἥλιος, τό φεγγάρι καί τά ἄστρα

εἶναι κολλημένα εἰς τόν οὐρανόν καί ὁ οὐρανός γυρίζει μαζί μέ τόν ἥλιον. Ἡ γῆ εἶναι στρογγυλή καί ὅπου πηγαίνει ὁ ἥλιος ἐκεῖ γίνεται ἡμέρα. Ἡ νύκτα δέν εἶναι κανένα πρᾶγμα παρά ὁ ἴσκιος τῆς γῆς. Τώρα ἐδῶ ἔχομεν βράδυ, μά δέν ἔχει ὅλος ὁ κόσμος βράδυ. Εἰς ἄλλο μέρος εἶναι μισή νύκτα, εἰς ἄλλο μέρος αὐγή, εἰς ἄλλον κόσμον μισή ἡμέρα καί ὅπου πηγαίνει ὁ ἥλιος ἐκεῖ γίνεται ἡμέρα. Ὅσον μάκρος ἔχομεν ἐμεῖς ἐδώθενε ἀπό τήν γῆν ἕως τόν οὐρανόν, ἄλλο τόσο εἶναι καί ἀποκάτου ἀπό τήν γῆν. Διά τοῦτο ἐνομοθέτησαν οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας νά βάφωμεν τό αὐγό κόκκινο τήν Λαμπρή νά τό βλέπωμεν μέ τοῦτα τά μάτια τά αἰσθητά καί νά νοοῦμεν καί μέ τά νοητά πώς τό αὐγόν σημαίνει τόν κόσμον καί τό κόκκινον τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας, ὁπού ἔχυσεν εἰς τόν σταυρόν καί ἡγίασεν ὅλον τόν κόσμον.

Πρέπει καί ἡμεῖς νά χαιρώμασθε καί νά εὐφραινώμασθε χιλιάδες φορές πώς ἔχυσεν ὁ Χριστός μας τό αἷμα του καί μᾶς ἐξαγόρασεν ἀπό τάς χεῖρας τοῦ Διάβόλου, μά πάλιν νά κλαίωμεν καί νά θρηνοῦμεν πώς οἱ ἁμαρτίες μας ἐσταύρωσαν τόν υἱόν τοῦ Θεοῦ, τόν Χριστόν μας.

Ἐπρόσταξεν ὁ πανάγαθος Θεός καί ἔγιναν ἑπτά ἡμέραι καί πρώτην ἡμέραν τήν Κυριακήν ἔκαμεν ὁ Θεός καί τήν ἐκράτησε διά λόγου του καί τές ἄλλες ἕξι τές ἐχάρισεν ἡμᾶς νά ἐγαζόμασθε διά τοῦτα τά ψεύτικα, τά μάταια, τά γήϊνα καί τήν Κυριακήν μας νά σχολάζωμεν, νά πηγαίνωμεν εἰς τήν Ἐκκλησίαν μας, νά δοξάζωμεν τόν Θεόν μας, νά στέκωμεν μέ εὐλάβειαν, νά ἀκούωμεν τό ἅγιον Εὐαγγέλιον καί τά λοιπά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας μας, τί μᾶς παραγ- γέλλει ὁ Χριστός μας νά κάνωμεν. Καί νά στοχαζόμαστε τές ἁμαρτίες μας, τόν θάνατον, τήν Κόλασιν, τόν Παράδεισον, νά στοχαζόμαστε τήν ψυχήν μας, ὁπού εἶναι τιμιωτέρα ἀπό ὅλον τόν κόσμον. Νά τρώγωμεν καί νά πίνωμεν τό ἀρκετόν μας, τά ρουχαλάκια μας τά ἀρκετά καί τόν ἐπίλοιπον καιρόν νά τόν ἐξοδιάζωμεν διά τήν ψυχήν μας, νά τήν κάνωμεν νύμφην διά τόν Χριστόν μας. Τότε πρέπει νά λεγώμασθε ἄνθρωποι, ἐπίγειοι ἄγγελοι. Εἰδέ καί ζητοῦμεν πῶς νά τρώγωμεν, πῶς νά πίνωμεν, πῶς νά κάνωμεν ἁμαρτίες, πῶς νά στολίζωμεν ἐτοῦτο τό σῶμα τό βρώμιο, ὁπού αὔριο θέ νά τό φᾶνε τά σκουλήκια καί ὄχι τήν ψυχήν μας ὅπου εἶναι ἀθάνατη, δέν πρέπει νά λεγόμασθε ἄνθρωποι, ἀλλά σκύλοι, γάϊδαροι, γουρούνια. Τώρα ἡ εὐγενεία σας πῶς θέλετε νά ὀνομάζεσθε, ἄνθρωποι ἤ γάϊδαροι; — Ἄνθρωποι. — Λοιπόν κάμετε τό σῶμα σας δοῦλον καί τήν ψυχήν κυρά καί τότε νά λέγεσθε ἄνθρωποι.

Τήν πρώτην ἡμέραν ἐπρόσταξεν ὁ Θεός ὁ πανάγαθος καί ἔγινε τό φῶς, ἔγινε καί ἕνας οὐρανός παραπάνω ἀπό αὐτόν ὁπού φαίνεται. Τήν δεύτερην ἐπρόσταξε καί ἔγινε τοῦτος ὁ οὐρανός ὁπού φαίνεται, ἡ γῆ, τά νερά, ὁ ἀέρας, ἡ μέρα καί ἡ νύκτα καί ἔβαλε τά μισά τά νερά ἀπάνου ἀπό τήν γῆν καί τά μισά ἀπουκάτου. Τήν τρίτην ἐπρόσταξε καί ἔγιναν τά χόρτα καί τά φυτά. Τήν τετάρτην ὁ ἥλιος, τό φεγγάρι καί τά ἄστρα. Τήν πέμπτην ἡ θάλασσα, τά ὀψάρια καί τά πετεινά τοῦ ἀέρος. Τήν Παρασκευήν ἐπρόσταξε τήν γῆν καί ἔκβαλε ὅλα τά ζῶα.

Ἄνδρας ἤ γυναῖκα εἰς τόν κόσμον δέν ἦτον. Ἐπῆρεν ὁ πανά- γαθος Θεός ἀπό τήν γῆν χῶμα, λάσπη καί ἔπλασε ἕνα ἄνδρα ὡσάν ἐμᾶς καί ἐνεφύσησε καί τόν ἐχάρισε ψυχήν ἀγγελικήν, ἀθάνατον. Καί καθώς ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι βάνομεν ἀλεύρι καί νερό καί τά ζυμώνομεν καί κάνομεν ἕνα ψωμί, ἔτσι καί ὁ πανάγαθος Θεός ἐζύμωσε τήν λάσπην μέ τό πνεῦμα καί ἔκαμε τόν ἄνδρα.

Πρέπει καί ἐμεῖς νά στοχασθοῦμεν τί εἶναι τό σῶμα καί τί εἶναι ἡ ψυχή. Τό σῶμα εἶναι χῶμα, λάσπη καί αὔριον θέ νά τό φᾶνε τά σκου λήκια καί ἀνάγκη εἶναι ἡ ψυχή νά χαίρεται πάντοτε εἰς τόν Παράδει σον ἀνίσως καί κάμη καλά ἤ νά καίεται πάντοτε εἰς τήν Κόλασιν ἀνίσως καί κάμη κακά. Τοῦτο τό σῶμα ὁπού βλέπομεν, ἀδελφοί μου, δέν εἶναι ἄνθρωπος, ἀλλά εἶναι ὡσάν ἕνα φόρεμα τῆς ψυχῆς. Ἡ ψυχή εἶναι ἄνθρωπος, ἡ ψυχή εἶναι ὁπού βλέπει, ἀκούει, ὁμιλεῖ, πιάνει, περιπατεῖ, μανθάνει γράμματα, τέχνες, ἐπιστῆμες, ἡ ψυχή εἶναι ὁπού δίνει ζωή εἰς τό σῶμα καί δέν τ’ ἀφήνει νά βρωμήση καί, καθώς ἔβγη ἡ ψυχή, βλέπετε φανερά καί εὐθύς βρωμᾶ καί σκουληκιάζει τό σῶμα, διατί δέν εἶναι ἄνθρωπος. Τό κορμί ἔχει τά μάτια του, μά δέν βλέπει, ἔχει τά αὐτιά του, μά δέν ἀκούει, ἔχει τό στόμα του, μά δέν ὁμιλεῖ, ἔχει τά χέρια του, μά δέν πιάνει, ἔχει τά ποδάρια του, μά δέν περιπατεῖ. Ἴσια εἶναι ἡ πέτρα, ἴσια καί τό σῶμα χωρίς ψυχήν.

Ἀνίσως καί ἐδῶ εἰς τήν χώραν σας ἀποθαίνουν οἱ ἄνθρωποι, θέλει τό ἰδῆτε μέ τά μάτια σας. Ἤ δέν ἀποθαίνουν ἐδῶ;

— Ἀποθαίνουν, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Λοιπόν δέν χρειάζεσθε διδάσκαλον νά σᾶς διδάξη. Τόν κλαίγετε τόν ἀποθαμένον σας;

— Τόν κλαῖμε.

—Ὡς φαίνεται σᾶς πονεῖ διά ἐδαύτονε. Καί πόσες ἡμέρες τόν φυλάγετε;

— Δύο τρεῖς ὧρες.

— Τόσην ἀγάπην ἔχετε εἰς τόν ταλαίπωρον; Ἀπό τήν σήμερον καί ὕστερα νά μήν τόν θάπτετε, ἀλλά νά τόν φυλάγετε εἰκοσιτέσσαρες ὧρες καί νά συμμαζώνεστε ὅλοι, μικροί καί μεγάλοι, ἄνδρες καί γυναῖκες, παιδιά καί κορίτσια καί νά τόν στοχάζεσθε καλά, διατί καλύτερος διδάσκαλος δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν θάνατον. Ἐγώ ἠμπορῶ νά σέ γελάσω καί νά μέ γελάσης, ἀμή ὁ θάνατος δέν γελᾶ μήτε ἐσένα μήτε ἐμένα. Καί νά μήν τούς κλαίγετε τούς ἀποθαμένους σας, διατί βλάπτετε καί τοῦ λόγου σας, βλάπτετε καί τούς ἀπο- θαμένους σας καί οἱ γυναῖκες, ὅσες ἔχετε λερωμένες μπόλιες, νά τές ρίψετε.

Ὅταν ἔκαμεν ὁ Θεός τόν ἄνδρα, γυναῖκα εἰς τόν κόσμον δέν ἦτον. Ἔκβαλεν ὁ πανάγαθος μίαν πλευράν ἀπό τόν ἄνδρα καί ἔκαμε μίαν γυναῖκα ὡσάν τές γυναῖκες ὁπού εἶναι τήν σήμερον καί τοῦ τήν ἔδωσε διά σύντροφον, διά παρηγορίαν. Ἴσια τήν ἔκαμεν ὁ Θεός τήν γυναῖκα μέ τόν ἄνδρα, ὄχι κατωτέραν.

Ἐδῶ πῶς τές ἔχετε τές γυναῖκες;

— Διά κατώτερες.

— Ἀνίσως, ἀδελφοί μου, καί θέλετε νά εἴσαστε καλύτεροι οἱ ἄνδρες ἀπό τάς γυναῖκας, πρέπει νά κάνετε καί ἔργα καλύτερα ἀπό ἐκεῖνες. Εἰδέ καί οἱ γυναῖκες κάνουνε καλύτερα καί πηγαίνουν εἰς τόν Παράδεισον καί ἐμεῖς πηγαίνομεν εἰς τήν Κόλασιν, τί μᾶς ὠφελάει ὁπού εἴμασθε ἄνδρες καί κάνομεν χειρότερα; Κάλλιον νά μήν ἤμαστε. Ἐγώ βλέπω ἐδῶ ὁπού περιπατῶ καί διδάσκω, εἶπα ἕνα λόγον διά τές εὐλογημένες γυναῖκες νά σκεπάζωνται καί νά ρίξουν τά περισσά σκουλαρίκια, δακτυλίδια καί μέ ἤκουσαν. Εὐθύς βλέπω ὁπού τρέχουν νά ἐξομολογηθοῦν, νά διορθωθοῦν. Εἶπα ἕνα λόγον καί διά τούς ἄνδρας πώς φυσικόν εἶναι τοῦ ἀνδρός, ὅταν πηγαίνη σαράντα πενῆντα χρονῶν καί παίρνει καί ἀσπρίζει, καλόν πρᾶγμα εἶναι νά ἀφήνη τά γένεια. Καί ἐγώ βλέπω ἐδῶ καί εἶναι καί ἑξῆντα καί ὀγδοῆντα χρονῶν γέροντες καί ἀκόμη ξυρίζονται. Ὅλ’ ἡμέρα παιδιά θέλετε νά εἶστε, παιδιά μου; Δέν τό ντρέπεσθε νά ξουρίζεσθε; Δέν ἤξευρεν ὁ Θεός ὁπού τἄδωσε τά γένεια; Καί καθώς εἶναι ἄπρεπον μιά γυναῖκα γερόντισσα νά στολίζεται, νά βάνη φτιασίδια, ὁμοίως καί ἕνας ἄνδρας, ὅταν γεράση, ἄπρεπον εἶναι νά ξουρίζεται.

Τό σιτάρι, ὅταν παίρνη καί ἀσπρίζει, τί θέλει; Θερισμόν. Ὁμοίως καί ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἀσπρίζουν τά γένεια, τί φανερώνει; Τόν

θάνατον. Εἶναι κανένας ἐδῶ καί θέλει ν’ ἀφήση τά γένεια; Ἄς ἀσηκωθῆ ἀπάνου νά μοῦ τό εἰπῆ, νά γένωμεν ἀδελφοί, νά τόν εὐχηθῶ καί ἐγώ, νά βάλω καί ὅλους τούς χριστιανούς νά τόνε συγχωρέσουνε, νά λάβη μίαν συγχώρησιν, ὁπού νά ἔδινε χιλιάδες πουγγιά δέν τήν ηὕρισκε καί νά τόνε φιλεύσω καί ἕνα κτένι.

— Ἐγώ εἶμαι, διδάσκαλε.

— Καλά, ἔχε τήν εὐχήν μου. Εἶναι ἄλλος;

— Ἐγώ εῑμαι.

— Γενόμασθε ἀδελφοί, βλάμηδες, νά σᾶς φιλεύσω καί ἀπό ἕνα κτένι;

— Ὁρισμός σου, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Παρακαλεῖτε τόν Θεόν διά ἐμένα τόν ἁμαρτωλόν, νά παρακαλῶ καί ἐγώ διά λόγου σας ὅσον καιρόν καί ἄν ζήσω. Τό κάμνετε;

— Τό κάμνομεν, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Σᾶς παρακαλῶ, χριστιανοί μου, νά εἰπῆτε καί διά ἐτούτους τούς ἀδελφούς μας, ὁπού θέλουν νά γένουν χαντζῆδες, νά ἀφήσουν τά γένεια, νά εἰπῆτε τρεῖς φορές: Ὁ Θεός συγχωρῆσαι καί ἐλεῆσαι αύτούς. Ζητήσετε καί ἡ εὐγενεία σας συγχώρησιν καί ἄμποτες νά σᾶς φωτίση ὁ Θεός καθώς ἀφήνετε τά γένεια νά ἀφήσετε καί τές ἁμαρτίες.

Καί ἐσεῖς οἱ νέοι νά τούς τιμᾶτε. Καί ἄν τύχη ἕνας ἄνθρωπος καί εἶναι τριάντα χρονῶν, ὁπού ἄφησε τά γένεια, ἔτυχε καί ἕνας πενῆντα ἤ ἑξῆντα καί ἑκατόν χρονῶν καί ξουρίζεται, νά βάλης ἐκεῖνον ὁπού ἄφησε τά γένεια παραπάνου νά καθήση ἀπό ἐκεῖνον ὁπού ξουρίζεται τόσον καί εἰς τήν ἐκκλησίαν, ὡσάν καί εἰσέ τραπέζι ἄν τύχη. Δέν σέ λέγω πάλιν πώς τά γένεια σέ βάνουν εἰς τόν Παράδεισον, ἀλλά τά καλά ἔργα, διατί γένεια ἔχουν καί τά κατσίκια. Καί νά εἶναι τά φορέματά σας ταπεινά καί τό φαγί σας καί τό πιοτό σας καί τά ἄλλα σας. Τά κρεβάτια σας μέ φρονιμάδα νά κυβερνῆστε ὡσάν χριστιανοί, διά νά δίνετε καλόν παράδειγμα καί εἰς τούς ἄλλους.

Ὁ ἄνδρας, ἀδελφοί μου, ἐγέννησε γυναῖκα ἀπό τήν πλευράν του χωρίς γυναῖκα καί πάλιν ἔμεινε γερός. Ἡ γυναίκα ἐδανείσθη ἐκείνην τήν πλευράν ἀπό τόν ἄνδρα καί τήν ἐχρεωστοῦσε. Ἐγεννήθησαν

ὡσάν τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ καί ὡσάν τήν ἄμμον τῆς θαλάσσης γυναῖκες εἰς τόν κόσμον. Δέν ἐφάνη ποτέ καμμία γυναῖκα ἄξια καί ἐκείνη νά γεννήση ἄνδρα νά πλερώση ἐκείνην τήν πλευράν ὁπού ἐχρεωστοῦσε, παρά ἡ Δέσποινα ἡ Θεοτόκος, ὁπού ἀξιώθηκε διά τήν καθαρότητά της καί ἐγέννησε τόν γλυκύτατόν μας Ἰησοῦν Χριστόν καί Θεόν ἐκ Πνεύματος ἁγίου χωρίς ἄνδρα, παρθένος, καί πάλιν ἔμεινε παρθένος καί ἐπλέρωσε ἐκείνην τήν πλευράν.

Ἀκούετε, ἀδελφοί μου, τί χαρμόσυνα μυστήρια ἔχει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία; Μά τά ἔχει κρυμμένα καί θέλουν ξεσκέπασμα. Διά τοῦτο πρέπει νά μανθάνετε ὅλοι σας γράμματα διά νά καταλαμβάνετε ποῦ περιπατεῖτε.

Πρέπει καί ἐσύ, ὦ ἄνδρα ἀδελφέ μου, νά μήν μεταχειρίζεσαι τήν γυναῖκα σου ὡσάν σκλάβα, διατί πλᾶσμα τοῦ Θεοῦ εἶναι καί ἐκείνη καθώς εἶσαι καί ἐσύ, τόσον ἐσταυρώθηκεν ὁ Θεός διά ἐσένα, ὡσάν καί διά ἐκείνην, πατέρα λέγεις καί ἐσύ τόν Θεόν, πατέρα τόν λέγει καί ἐκείνη, ἔχετε ἕνα βάπτισμα, μίαν πίστιν, τά Ἄχραντα Μυστήρια ὁπού κοινωνεῖς καί ἐσύ, κοινωνεῖ καί ἐκείνη. Δέν τήν ἔχει ὁ Θεός τήν γυναῖκα κατωτέραν ἀπό ἐσένα, διά τοῦτο τήν ἔκαμε ἀπό τήν μέσην τοῦ ἀνδρός, διά νά εἶναι ὁ ἄνδρας ὡσάν ἡ κεφαλή καί ἡ γυναῖκα ὡσάν τό σῶμα. Διά τοῦτο δέν τήν ἔκαμε τήν γυναῖκα ἀπό τό κεφάλι διά νά μήν καταφρονᾶ τόν ἄνδρα, ὁμοίως πάλιν δέν τήν ἔκαμε ἀπό τά ποδάρια διά νά μήν καταφρονᾶ ὁ ἄνδρας τήν γυναῖκα.

Ὠνόμασεν ὁ Θεός τόν ἄνδρα Ἀδάμ καί τήν γυναῖκα Εὔα, ἔκαμε καί ἕνα Παράδεισον κατά τό μέρος τῆς ἀνατολῆς ὅλο χαρά καί εὐφροσύνη, μήτε πεῖνα, μήτε δίψα, μήτε κρῦο, μήτε καῦσις, μήτε ἀρρωστία, μήτε κανένα λυπηρόν. Τούς ἐστόλισε μέ τά ἑπτά χαρίσματα τοῦ παναγίου Πνεύματος, τούς ἔβαλε μέσα εἰς τόν Παράδεισον νά χαίρωνται ὡσάν ἄγγελοι.

Λέγει ὁ Θεός τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔαν: Ἐγώ νά ὁπού σᾶς ἔκαμα ἀνθρώπους καί δέν σᾶς ἔκαμα ζῶα, σᾶς ἔκαμα λαμπροτέρους καί ἀπό τόν ἥλιον, σᾶς ἐστόλισα μέ τά ἑπτά χαρίσματα τοῦ ἁγίου Πνεύματος, σᾶς ἔβαλα μέσα εἰς τόν Παράδεισον νά χαίρεσθε ἀπό ὅλα τά καλά τοῦ Παραδείσου. Μά διά νά γνωρίζετε πώς ἔχετε Θεόν, ποιητήν καί

πλάστην, σᾶς δίνω μίαν παραγγελίαν μόνον: ἀπό ἕνα καρπόν, ἤτοι ἀπό μίαν συκιά, νά μήν φάγετε σῦκα. Μά νά ἠξεύρετε καί τοῦτο: πώς, ἀνίσως καί καταφρονήσετε τήν προσταγήν μου καί φάγετε, θέ ν’ ἀποθάνετε. Καί ἔτσι τούς ἄφησεν ὁ Θεός μέσα εἰς τόν Παράδεισον καί ἐχαίρονταν ὡσάν ἄγγελοι. Διά τοῦτο ἐστόλισεν ὁ πανάγαθος Θεός τόν

ἄνδρα καί τήν γυναῖκα μέ τήν ἐντροπήν καί ἡ ἐντροπή νά τούς φυλάγη ἀπό κάθε ἁμαρτίαν, μά περισσότερον τήν γυναῖκα. Διά τοῦτο, χριστιανές μου καί θυγατέρες τοῦ Χριστοῦ μας, ὅσον ἠμπορεῖτε νά εἶστε σκεπασμένες μέ τήν ἐντροπήν, νά φαίνεστε ὡσάν μάλαμα. Καί ὅταν μία γυναῖκα δέν σκεπάζεται, τί φανερώνει; Φανερώνει πώς δέν εἶναι εὐχαριστημένη μέ τόν ἄνδρα της, ἀλλά θέλει καί ἄλλον ἄνδρα. Καί ὅταν σκεπάζεται, τί φανερώνει; Φανερώνει καί λέγει πώς ἄς εἶναι δοξασμένος ὁ Θεός ὁπού μοῦ ἐχάρισε τόν ἄνδρα μου καί δέν θέλω νά γνωρίζω ἄλλον ἄνδρα.

Καί ἔτσι, ἀδελφοί μου, βλέποντας ὁ μισόκαλος Διάβολος τήν μεγάλην δόξαν ὁπού ἔλαβεν ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἀπό τόν Θεόν, τούς ἐφθόνησε καί τί κάμνει; Ἠξεύροντας, ὡς πνεῦμα πονηρόν ὁπού εἶναι ὁ Διάβολος, πώς εὐκολώτερον ξεπέφτει ἡ γυναῖκα ἀπό τόν ἄνδρα, ἐστοχάσθη καί λέγει μέ τόν λογισμόν του: Ὡσάν ἐγκρεμίσω πρῶτα τήν γυναῖκα, ὕστερον μέ τό μέσον τῆς γυναικός εὔκολα γκρεμίζω καί τόν ἄνδρα. Καί ἐμβαίνει μέσα εἰς ἕνα φίδι καί πηγαίνει εἰς τήν γυναῖκα καί τῆς λέγει: Τί σᾶς εἶπεν ὁ Θεός νά κάμετε ἐδῶ μέσα εἰς τόν Παράδεισον; Ἀπεκρίθη ἡ γυναῖκα καί λέγει: Μᾶς ἐπαρήγγειλεν ὁ Θεός νά τρώγωμεν ἀπό ὅλα τά καλά τοῦ Παραδείσου καί μόνον ἀπό μίαν συκιά νά μήν φάγωμεν σῦκα καί μᾶς ἐπαρήγγειλεν ὁ Θεός πώς ἀνίσως καί καταφρονέσωμεν τήν προσταγήν του καί φάγωμεν, θέ- λομεν ἀποθάνει. Ἀπεκρίθη ὁ Διάβολος καί τῆς λέγει: Δέν ἀποθαίνετε, ἀλλά σᾶς ἐφθόνησεν ὁ Θεός, διατί ἤξευρε πώς, ἀνίσως καί φάγετε, θέ νά γένετε ὅμοιοι μέ τόν Θεόν καί διά τοῦτο σᾶς ἐμπόδισεν. Πάρε λοιπόν φάγε ἐσύ πρῶτον καί παρακίνα καί τόν ἄνδρα σου νά φάγετε νά γένετε θεοί. Ἐπῆρε ἡ γυναῖκα καί ἔφαγε, ἐπαρακίνησε καί τόν ἄν- δρα της καί ἔφαγε καί ἐκεῖνος. Καί καθώς ἔφαγαν καί οἱ δύο, παρευθύς ἐγυμνώθησαν ἀπό τά ἑπτά χαρίσματα τοῦ ἁγίου Πνεύμα- τος καί ἀπόκτησαν δύο, μωρίαν καί δειλίαν (φόβον). Ἕνας ἄνθρωπος, ἀδελφοί μου, ὁπού φυλάγει τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ, γίνεται σοφός καί δέν φοβᾶται ὅλον τόν κόσμον. Ἕνας ἄνθρωπος πάλιν, ὁπού δέν φυλάγει τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ, γίνεται μωρός, φοβᾶται καί ἀπό τόν ἴσκιον του, ἄς εἶναι καί βασιλεύς νά ὁρίζη ὅλον τόν κόσμον.

Νά προσέχετε, χριστιανές μου, οἱ γυναῖκες, ὅσον εἶναι δυνατόν νά φυλάγετε τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ καί νά μήν κάμνετε τό θέλημα τοῦ Διαβόλου. Καί ἄν τύχη καμμίαν φοράν καί σφάλετε ὡς ἄνθρωποι εἰς τό κακόν, νά μήν παρακινᾶτε καί τούς ἄνδρας σας καθώς καί ἡ Εὔα. Ὁμοίως καί ἡ εὐγενεία σας, ἀδελφοί μου, νά μήν ἀκούετε εἰς ὅλας τάς συμβουλάς τῆς γυναικός καθώς καί ὁ Ἀδάμ. Ἄκουε, ἀδελφέ μου, τῆς γυναικός σου τήν συμβουλήν καί, ἄν εἶναι

καλή, κάμε τη, εἰδέ καί δέν εἶναι καλή, μήν τήν κάμης, διατί βλά -πτεσαι καί ἐσύ, βλάπτεται καί ἐκείνη.

Θέλοντας ὁ πανάγαθος Θεός νά τούς συγχωρέση, νά τούς ἀφήση πάλιν εἰς τόν Παράδεισον, ἐκαμώθη πώς δέν ἠξεύρει καί λέγει ὁ Θεός τόν Ἀδάμ:

Ἀδάμ, ποῦ εἶσαι; Πῶς δέν φαίνεσαι; Ἤτοι ποῦ εἶναι ἡ δόξα ὁπού εἶχες πρωτύτερον ὁπού ἤσουν ὡσάν ἄγγελος καί τώρα ἐκατήντησες καί ἔγινες ὡσάν τό μωρό παιδίον;

Ἀπεκρίθη ὁ Ἀδάμ καί λέγει: Ἐδῶ εἶμαι, Κύριε, μά ἤκουσα πού ἐρχόσουν καί ἐφοβήθηκα καί ἐκρύφθηκα.

Λέγει ὁ Θεός τόν Ἀδάμ: Διατί ἐφοβήθης καί ἐκρύφθης; Μήν εἶμαι ἐγώ φόβος; Ὁ Θεός, χριστιανοί μου, δέν εἶναι φόβος, εἶναι ἀγάπη, χαρά εἰρήνη, μακροθυμία, δέν μᾶς ἔκαμε νά τόν φοβούμασθε, μᾶς ἔκανε νά τόν ἀγαποῦμεν. Τόν Διάβολον καί τήν ἁμαρτίαν νά φοβούμασθε. Καί ἔτσι τόν λέγει ὁ Θεός: Μήπως καί ἔφαγες ἀπό τά σῦκα ὁπού σέ εἶπα νά μήν φάγης;

Ἀπεκρίθηκεν ὁ Ἀδάμ ὑπερήφανα καί διαβολικά καί λέγει:

Ναί, Κύριε, ἔφαγα, μά δέν πταίω ἐγώ. Ἡ γυναῖκα ὁπού μοῦ ἔδωσες ἐκείνη μέ ἐγέλασε καί ἔφαγα.

Λέγει ὁ Θεός τόν Ἀδάμ: Ἐγώ δέν σέ ἔδωσα τήν γυναῖκα νά σέ ἀπατήση, νά σέ γελάση, ἐγώ σοῦ τήν ἔδωσα διά σύντροφον, διά παρηγορίαν. Ἐγώ σέ εἶπα νά μήν φάγης διατί ἀποθαίνεις, δέν σέ ἐβίασα. Ἡ γυναῖκα σέ εἶπε νά φάγης νά γένης Θεός, δέν σέ ἐβίασε καί ἐκείνη. Ἔπρεπε νά φυλάξης τόν ἐδικόν μου λόγον καί ὄχι τῆς γυναικός. Μά καλά, ἔφαγες, ἀπατήθης, ἐγελάσθης. Τί δύσκολον εἶναι νά εἰπῆς: Ἔσφαλα, Θεέ μου, ἥμαρτον, ποιητά μου, νά σέ συγχωρέσω, νά σέ ἀφήσω πάλιν εἰς τόν Παράδεισον. Ἀμή ἐσύ κατηγορεῖς τήν γυναῖκα καί ὡσάν κατηγορᾶς ἐκείνην, κατηγορᾶς ἐμένα, διατί ἐγώ τήν ἔκαμα τήν γυναῖκα.

Ἀκούετε, ἀδελφοί μου, τί κακόν πρᾶγμα εἶναι ὅποιος κατηγορεῖ τόν ἄλλον; Διά τοῦτο, ἀνίσως καί θέλωμεν νά σωθοῦμεν, τοῦ λόγου μας πάντοτε νά κατηγοροῦμεν καί ὄχι νά ρίχνωμεν τό σφάλμα μας εἰς τόν ἄλλον.

Ἔπειτα λέγει ὁ πανάγαθος Θεός καί τήν Εὔαν:

Μήν ἔφαγες καί ἐσύ ἀπό τά σῦκα, ὁπού σέ εἶπα νά μήν φάγης; Ἀπεκρίθηκε καί ἡ γυναῖκα ὑπερήφανα καί διαβολικά ὡσάν τόν ἄνδρα της καί λέγει: Ναί, Κύριε, ἔφαγα, μά δέν φταίω ἐγώ, τό φίδι μ’ ἐγέλασε καί ἔφαγα.

Βλέποντας ὁ πανάγαθος Θεός τήν ὑπερηφάνεια καί τῶν δύο τούς ἐδίωξεν ἀπό τόν Παράδεισον καί ἐκαταράσθη τόν Ἀδάμ νά ὀργώνη τά χωράφια, νά σπέρνη, νά θερίζη, νά ἀλωνίζη, νά βγάνη τό ψωμί του μέ τόν κόπον του, μέ τόν ἵδρωτά του διά νά γνωρίση τί κακόν πρᾶγμα εἶναι ἡ ἁμαρτία,νά κλαίη ἀπαρηγόρητα διά νά τόν εὐσπλαγχνισθῆ ὁ Θεός νά τόν βάλη πάλιν εἰς τόν Παράδεισον. Διά τοῦτο, ἀδελφοί μου, νά χαίρεσθε καί νά εὐφραίνεσθε χιλιάδες φορές ὅσοι ζῆτε καί βγάνετε τό ψωμί σας μέ τόν κόπον σας, μέ τόν ἵδρωτά σας, διατί ἐκεῖνο τό ψωμί εἶναι εὐλογημένον, καί, ἄν θέλης, δῶσε κομμάτι ἀπό ἐκεῖνο τό ψωμί τοῦ πτωχοῦ, μέ ἐκεῖνο ἀγοράζεις τόν Παράδεισον. Ὁμοίως πάλιν νά κλαίγετε καί νά θρηνῆτε μέ μαῦρα δάκρυα ὅσοι ζῆτε μέ ἁρπαγές, ἀδικίες ἤ μέ διάφορα καί ζοῦρες ἄσπρων. Ἐκεῖνα τά ἄδικα τά τρῶτε διά νά ζῆτε καί διά ἐκεῖνα τά ἄδικα σᾶς θανατώνει ὁ Θεός καί σᾶς βάνει εἰς τήν Κόλασιν.

Ἐδῶ πῶς πηγαίνετε, χριστιανοί μου; Ὅλοι μέ τόν κόπον σας ζῆτε ἤ καί μέ ἀδικίες; Ἄν εἴσαστε χριστιανοί, μέ τόν κόπον σας νά ζῆτε, ἐκεῖνο τό εὐλογεῖ ὁ Θεός, τό ἄδικο τό καταρᾶται. Ἐκαταράσθη καί τήν γυναῖκα νά εἶναι ὑποτεταγμένη εἰς τόν ἄνδρα της καί νά γεννᾶ τά παιδιά της μέ πόνους, μέ θλίψεις καί ἀναστεναγμούς καί δάκρυα, νά κλαίη ἀπαρηγόρητα διά νά τήν εὐσπλαγχνισθῆ ὁ Θεός νά τήν βάλη πάλιν εἰς τόν Παράδεισον. Καί βλέπετε φανερά, ὅταν τά ζῶα θά γεννήσουν δέν ἔχουν τούς πόνους ὁπού ἔχει ἡ γυναῖκα ὅταν γεννᾶ, διατί δέν ἔχουν τήν κατάραν ὁπού ἔχει ἡ γυναῖκα.

Ἐκαταράσθη τόν Ἀδἀμ καί τήν Εὔαν καί τούς ἐξώρισεν ἀπό τόν Παράδεισον καί ἔζησαν εἰς ἐτοῦτον τόν κόσμον ἐννιακοσίους τριάντα χρόνους μέ μαῦρα καί πικρά δάκρυα καί ἔκαμαν τέκνα καί θυγατέρας καί τά τέκνα τους τέκνα καί ἐγέμισεν ὅλος ὁ κόσμος. Καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ὅλος ὁ κόσμος ἀπό ἕνα πατέρα καί ἀπό μίαν μητέρα εἶναι καί κατά τοῦτο εἴμασθε ὅλοι ἀδελφοί, μόνον ἡ πίστις μᾶς χωρίζει.

Εἶναι κανένας γύπτος, ἐδῶ; Ἐσύ ἀπό ποῖον εἶσαι παιδί μου; Ἀποκρίσου.

— Ἀπό τόν Ἀδάμ καί ἀπό τήν Εὔαν, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Καί σέ καταδέχονται τοῦτοι οἱ τσελεπῆδες διά ἀδελφόν;

— Μοῦ λένε πώς δέν πιάνεται ἡ λειτουργία μου καί μέ περιγελοῦν.

— Ἄκουε, παιδί μου, ἐσύ ὁπού εἶσαι γύπτος, ὡσάν εἶσαι βαπτισμένος εἰς τό ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος καί φυλάγης τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ, πηγαίνεις εἰς τόν Παράδεισον καί χαίρεσαι πάντοτε, καί ἐγώ ὁπού δέν εἶμαι γύπτος, ὡσάν δέν κάμω καλά, πηγαίνω εἰς τήν Κόλασιν καί καίομαι πάντοτε. Ἀλήθεια, μέ τούμπανα καί μέ τζορνάδες δέν πηγαίνεις, διατί ἡ πόρτα εἶναι στενή, καί δέν σέ χωρεῖ καί ὡσάν θέλης χάλασ’ τα.

— Τά χαλάω, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Καλά παιδί μου, κάμε καλά νά σωθῆς καί μήν ἀκούης ὅ,τι σοῦ λέγει ὁ κόσμος.

Ἀπέθανεν ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα, ἐπῆγαν εἰς τήν Κόλασιν καί ἐκαίονταν καί ἐφλογίζονταν πέντε ἥμισυ χιλιάδες χρόνους διά μίαν ἁμαρτίαν μόνον. Ἀμή ἐμεῖς ὁπού κάνομεν τές πολλές, καί μάλιστα ἐγώ, τί ἔχομεν νά πάθωμεν; Ὁ Θεός εἶναι εὔσπλαγχνος, ναί, μά εἶναι καί δίκαιος, ἔχει καί ράδβον σιδηρᾶν καί καθώς ἐπαίδευσε τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔαν, ἔτσι παιδεύει καί ἡμᾶς ἀνίσως καί δέν κάνωμεν καλά. Ἐκαταφρόνεσεν ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα τήν προσταγήν τοῦ Θεοῦ μας καί ἔφαγαν καί ἐξωρίσθηκαν ἀπό τόν Παράδεισον. Ἄς φυλάγωμεν ἐμεῖς τά προστάγματα τοῦ Θεοῦ μας διά νά πηγαίνωμεν εἰς τόν Παρά- δεισον.

Τώρα τί κάνομεν, χριστιανοί μου; Φθάνουν αὐτά ὁπού σᾶς εἶπα. Εἶμαι γέρος καί φιλάσθενος καί δέν ἠμπορῶ νά σᾶς εἰπῶ περισ- σότερον. Ζητήσετε νά μάθετε τά ἐπίλοιπα καί ἡ εὐγενεία σας. Ζητήσετε νά μάθετε πώς εἰς τούς πέντε ἥμισυ χιλιάδες χρόνους ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὁπού ἀπέθαιναν ἐπήγαιναν εἰς τήν Κόλασιν. Καί εὐ- σπλαγχνίσθη ὁ Κύριος τό γένος τῶν ἀνθρώπων καί ἦλθε καί ἔγινε τέλειος ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος ἁγίου ἀπό τά καθαρώτατα αἵματα τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας καί μᾶς ἔκβαλεν ἀπό τάς χεῖρας τοῦ Διαβόλου. Ζητήσετε νά μάθετε πώς Κυριακήν ἡμέραν ἔγινεν ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου, Κυριακήν ἡμέραν ἐγεννήθη ὁ Χριστός μας καί μᾶς ἔδειξε τήν ἁγίαν πίστιν, τό ἅγιον Βάπτισμα, τά Ἄχραντα Μυστήρια, ὑβρίσθη, ἐδάρθη, ἐπερι- γελάσθη, ἐσταυρώθη κατά τό ἀνθρώπινον, ἀνεστήθη τήν τρίτην ἡμέραν, ἐπῆγεν εἰς τήν Κόλασιν, ἔκβαλε τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔαν καί τό γένος του, ἔγινε χαρά εἰς τόν οὐρανόν, χαρά εἰς τόν Ἅδην, χαρά εἰς ὅλον τόν κόσμον, φαρμάκι καί σπαθί δίστομον εἰς τήν καρδίαν τῶν

Ἑβραίων καί τοῦ Διαβόλου. Ἀνελήφθη εἰς τούς οὐρανούς καί ἐκάθησεν εἰς τήν δεξιάν τοῦ προανάρχου Πατρός νά συμβασιλεύη αἰώνια καί ἀτελεύτητα, νά προσκυνᾶται καί ἀπό τούς ἀγγέλους. Ζητήσατε νά μάθετε πώς σήμερον αὔριον καρτεροῦμεν τό τέλος τοῦ κόσμου καί θέ νά χαλάση ἐτοῦτος ὁ κόσμος. Ζητήσετε νά μάθετε καί ἄλλα πολλά, δέν ἠμπορῶ νά σᾶς τά εἰπῶ ὅλα καί ἐγώ. Εἶσθε φρόνιμοι καί γνωστικοί, καταλάβετε καί ἀπό λόγου σας τό καλόν σας καί κάμετέ το.

Τώρα τί σᾶς φαίνεται εὔλογον νά κάμωμεν; Ἐγώ σᾶς συμ- βουλεύω, ἀμή δέν μέ συμβουλεύετε καί ἡ εὐγενεία σας. ἡ δουλειά ἡ ἐδική μου εἶναι καί ἐδική σας, εἶναι τῆς πίστεώς μας, τοῦ γένους μας. Ἔχω καί δύο λογισμούς. Ὁ ἕνας λογισμός μέ λέγει: Φθάνουν αὐτά ὁπού εἶπες εἰς τούς χριστιανούς καί σήκω κομμάτι αὐγή, πήγαινε σέ ἄλλο μέρος νά ἀκούσουν καί ἄλλοι χριστιανοί ὁπού δέν ἤκουσαν καμμίαν φοράν λόγον Θεοῦ. Ὁ ἄλλος λογισμός μέ λέγει: Ὄχι, μήν πηγαίνης. Κάθησε καί αὔριον τήν αὐγήν νά τούς εἰπῆς καί τά ἐπί- λοιπα, εὔχεσαι τούς χριστιανούς, σέ εὔχονται καί ἐκεῖνοι καί τότε πη- γαίνεις. Τώρα τί λέγετε, χριστιανοί μου, νά πηγαίνω ἤ νά καθίσω;

— Νά καθίσης, ἅγιε διδάσκαλε.

— Καλά, παιδιά μου, τό λέγετε, νά καθίσω. Ἀμή εἶναι καλά ἕνας ἄνθρωπος νά δουλεύη ἕνα ἀμπέλι καί νά μήν φάγη ἕνα σταφύλι; Ἤ νά βόσκη πρόβατα καί νά μήν φάγη κομμάτι γάλα; Τώρα καί ἐγώ ὁπού ἦλθα καί κοπιάζω, εἶναι καλά νά μή μέ δώσετε κομμάτι παρηγοριά, κομμάτι πλερωμή; Καί τί πλερωμή θέλετε νά μέ δώσετε; Ἄσπρα; Γρόσια; Φλωριά; Καί τί νά τά κάμω; Ἐγώ, μέ τήν χάριν τοῦ Θεοῦ, μήτε σακκούλα ἔχω, μήτε κασέλα, μήτε σπίτι, μήτε ἄλλο ράσο ἀπό αὐτό πού φορῶ. Καί τό σκαμνί, ὁπού ἔχω, δέν εἶναι ἐδικό μου, διά λόγου σας τό ἔχω. Ἄλλοι τό λέγουν σκαμνί καί ἄλλοι θρόνον. Δέν εἶναι καθώς τό λέγετε. Ἀμή θέλετε νά μάθετε τί εἶναι; Εἶναι ὁ τάφος μου καί ἐγώ εἶμαι μέσα ὁ νεκρός ὁπού σᾶς ὁμιλῶ. Ἐτοῦτος ὁ τάφος ἔχει τήν ἐξουσίαν νά διδάσκη βασιλεῖς καί πα- τριάρχας, ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, ἄνδρας καί γυναῖκας, παιδία καί κορίτσια, νέους καί γέροντας καί ὅλον τόν κόσμον. Καί ὡσάν θέλετε νά μέ δώσετε ἄσπρα, πρέπει νά μέ δώσετε καί σακκούλαν καί ἄνθρωπον νά τά βαστάη, διατί ἐγώ εἶμαι τεμπέλης καί δέν ἠμπορῶ νά τά σέρνω. Ἀμή ὡσάν θέλετε νά μέ δώσετε ἄσπρα, δέν εἶναι καλύτερα νά μέ δώσετε πέτρες καί κεραμίδια; Καί τό ἕνα ἄψυχον εἶναι καί τό ἄλλο ἄψυχον. Ἐγώ ἐδῶ πού περιπατῶ καί ἔχω τό κεφάλι μου μέσα εἰς τόν τροβᾶ, ἀνίσως καί ἐπεριπατοῦσα διά ἄσπρα, ἤθελα νά εἶμαι τρελλός καί ἀνόητος καί δέν μέ χρειάζονται, παιδιά μου. Ἀμή τί εἶναι ἡ πλερωμή μου; Νά καθίσετε

ἀπό πέντε δέκα νά συνομιλήσετε αὐτά τά θεῖα νοήματα, νά τά βάλετε μέσα εἰς τήν καρδίαν σας διά νά σᾶς προξενήσουν τήν ζωήν τήν αἰώνιον. Δέν εἶναι, ἀδελφοί μου, λόγια ἐδικά μου, δέν εἶναι λόγια τοῦ σοκακιοῦ αὐτά ὁπού σᾶς εἶπα, ἀλλά εἶναι λόγια τοῦ παναγίου Πνεύματος ἐκβαλμένα ἀπό τήν Ἁγίαν Γραφήν. Οἱ ἁμαρτίες εἶναι ἐδικές μου, ἀλλά αὐτά εἶναι τόσα μαργαριτάρια, διαμάντια, αὐτά δέν τά ἀκούσετε ἄλλην φοράν, οὔτε πού θέλετε τά ματακούσει. Ἔχετε τόσον καιρόν, ἦλθε κανένας ἐδῶ καμμίαν φοράν, νά σᾶς τά εἰπῆ; Μακαρία ἡ ὥρα νά ἐρχότανε, μά δέν τό πιστεύω. Διά τοῦτο τώρα ὁπού τά εὑρήκετε, πάρετέ τα, βάλετέ τα μέσα εἰς τήν καρδίαν σας. Αὐτά ὁπού σᾶς εἶπα τό ἴδιον εἶναι ὡσάν νά κατέβη ὁ ἴδιος ὁ Θεός νά σᾶς τά εἰπῆ. Τώρα ἀνίσως καί τό κάμετε νά τά βάλετε εἰς τόν νοῦν σας, εἰς τήν καρδίαν σας, δέν μέ φαίνεται καί ἐμένα ὁ κόπος τίποτε. Εἰδέ καί δέν τό κάμετε, πηγαίνω λυπημένος, μά πῶς πηγαίνω; Μέ τά δάκρυα εἰς τά μάτια.

Σᾶς λέγω καί ἄλλο ἄν θέλετε νά μέ σκλαβώσετε. Ἔχω ἕνα φυσικόν ἰδίωμα ἐγώ: ἀπό μικρόν παιδίον ὁπού ἥμουνα ἀγαποῦσα τά μικρά παιδιά καί ὅταν βλέπω κανένα παιδίον μέ φαίνεται νά ἀνοίξω τήν καρδίαν μου νά τό βάλω μέσα. Ἀνίσως καί θέλετε νά μέ σκλαβώσετε, δέν ἠμπορεῖτε μέ ἄλλον τρόπον παρά ἄν θέλετε νά μοῦ χαρίσετε τά παιδιά σας. Ἐγώ νά τά εὔχωμαι, νά παρακαλῶ τόν Θεόν νά ζήσουν, νά προκόψουν καί ἡ εὐγενεία σας νά τά θρέφετε, νά τά ἔχωμε μαζί. Σᾶς βαστάει ἡ καρδιά σας νά μοῦ τά χαρίσετε;

— Χάρισμά σου, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Μέ ἐσκλαβώσετε, ἀδελφοί μου, τώρα ὁπού καί τό αἷμα μου νά χύσω διά τήν ἀγάπην σας, δέν μέ φαίνεται τίποτες.

Καλά, ἡ εὐγενεία σας μοῦ ἐχαρίσετε τά παιδιά σας, ἀμή ἐγώ τί ἔχω νά σᾶς χαρίσω; Σᾶς παρακαλῶ, νά εἰπῆτε, χριστιανοί μου, διά ἐκείνους πού μοῦ ἐχάρισαν τά παιδιά τους, τρεῖς φορές: Ὁ Θεός συγχωρήσοι καί ἐλεήσοι αὐτούς.

Ἕνας ἄνθρωπος θέ νά σέ φιλεύση. Τί εἶσαι καλύτερα εὐχα- ριστημένος; Νά σοῦ δώση δέκα λειτουργίες μουχλιασμένες ἤ μία νά εἶναι γερή καί καλή; Καλά, παιδιά μου, μοῦ ἐχαρίσετε τά παιδιά σας, ἀμή νά ἰδοῦμεν, ἔχετε καί σχολεῖον ὁπού νά διαβάζουν, νά μανθάνουν γράμματα τά παιδιά μας;

— Δέν ἔχομε, ἅγιε τοῦ Θεοῦ.

— Τέτοια παιδιά ἀγράμματα μοῦ ἐχαρίσετε; Τί τά θέλω; Χάρισμά σας. Παιδιά ὡσάν τά γουρουνόπουλα νά ἔχω δέν τό καταδέχομαι, διατί εἶμαι ὑπερήφανος. Χάρισμά σας. Ὡσάν θέλετε χαρίσετέ μου καί ἕνα σχολεῖον ἐδῶ εἰς τήν χώραν σας νά μανθάνουν τά παιδιά μας γράμματα, νά ἠξεύρουν ποῦ περιπατοῦνε καί τότε νά τά εὔχωμαι νά ζήσουν, νά προκόψουν.

Ἀμή δέν εἶναι καλά νά βάλετε ὅλοι σας νά κάμετε ἕνα ρεφενέ, νά βάλετε καί ἐπιτρόπους νά τό κυβερνοῦν τό σχολεῖον, νά βάνουν διδάσκαλον νά μανθάνουν ὅλα τά παιδιά καί πλούσια καί πτωχά χω- ρίς νά πληρώνουν; Διατί ἀπό τό σχολεῖον μανθάνομεν τό κατά δύνα- μιν τί εἶναι Θεός, τί εἶναι ἁγία Τριάς, τί εἶναι ἄγγελοι, ἀρχάγγελοι, τί εἶναι δαίμονες, τί εἶναι Παράδεισος, τί εἶναι Κόλασις, τί εἶναι ἁμαρτία, ἀρετή. Ἀπό τό σχολεῖον μανθάνομεν τί εἶναι ἁγία Κοινωνία, τί εἶναι Βάπτισμα, τί εἶναι τό ἅγιον Εὐχέλαιον, ὁ τίμιος Γάμος, τί εἶναι ψυχή, τί εἶναι κορμί, τά πάντα ἀπό τό σχολεῖον τά μανθάνομεν, διατί χωρίς τό σχολεῖον περιπατοῦμεν εἰς τό σκότος. Καλύτερα νά ἔχης εἰς τήν χώραν σου σχολεῖον ἑλληνικόν παρά νά ἔχης βρύσες καί ποταμούς, διατί ἡ βρύσις ποτίζει τό σῶμα, τό δέ σχολεῖον ποτίζει τήν ψυχήν, τό σχολεῖον ἀνοίγει τές ἐκκλησίες, τό σχολεῖον ἀνοίγει τά μοναστήρια. Ἀνίσως καί δέν ἤτανε σχολεῖα, ποῦ ἤθελα ἐγώ νά μάθω νά σᾶς διδάσκω;

Ἐγώ, χριστιανοί μου, ἔφθειρα τήν ζωήν μου εἰς τήν σπουδήν σαράντα πενῆντα χρόνους, ἐγώ ἐδιάβασα καί περί ἱερέων καί περί ἀσεβῶν καί περί ἀθέων καί περί αἱρετικῶν, τά βάθη τῆς σοφίας ἐρεύνησα. Ὅλες οἱ πίστες εἶναι ψεύτικες, κάλπικες, ὅλες τοῦ Διαβόλου. Τοῦτο ἐκατάλαβα ἀληθινόν, θεῖον, οὐράνιον, σωστόν, τέλειον, καί διά λόγου μου καί διά λόγου σας, πώς μόνον ἡ πίστις τῶν εὐσεβῶν καί ὀρθοδόξων χριστιανῶν εἶναι καλή καί ἁγία, τό νά πιστεύωμεν καί νά βαπτιζώμεθα εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

Τοῦτο σᾶς λέγω τώρα εἰς τό τέλος νά χαίρεσθε καί νά εὐφραί- νεσθε χιλιάδες φορές πώς ἀξιωθήκετε καί εἶσθε ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί νά κλαίετε καί νά θρηνῆτε διά τούς ἀσεβεῖς, ἀπίστους καί αἱρε- τικούς, ὁπού περιπατοῦν εἰς τό σκότος, εἰς τάς χεῖρας τοῦ Διαβόλου.

Τώρα ἐμεῖς, χριστιανοί μου, τί εἴμασθε, δίκαιοι ἤ ἁμαρτωλοί; Ἀνίσως καί εἴμασθε δίκαιοι, καλότυχοι καί τρισμακάριοι. Εἰδέ καί εἴμασθε ἁμαρτωλοί, τώρα εἶναι καιρός νά μετανοήσωμεν, νά παύ- σωμεν ἀπό τά κακά καί νά κάμωμεν τά καλά, διατί ἡ Κόλασις μᾶς καρτερεῖ. Πότε νά μετανοήσωμεν; ὄχι αὔριον καί μεθαύριον, ἀλλά

αὐτήν τήν ὥραν, διατί ἕως αὔριον νά ξημερώση δέν ἠξεύρομεν τί ἔχομεν νά πάθωμεν.

Προσέχετε λοιπόν, ἀδελφοί μου, νά μήν ὑπερηφανεύεσθε, νά μήν φονεύετε, νά μήν πορνεύετε, νά μήν μοιχεύετε, νά μήν κλέπτετε, νά μήν κάμνετε ὅρκους, νά μήν λέτε ψεύματα, νά μήν συκοφαντᾶτε, νά μήν κατατρέχετε ἕνας τόν ἄλλον, νά μήν προδίνετε, νά μήν στολίζετε ἐτοῦτο τό σῶμα τό βρώμιο ὁπού αὔριον θέ νά τό φᾶνε τά σκουλήκια, ἀλλά νά στολίζετε τήν ψυχήν σας ὁπού εἶναι τιμιωτέρα ἀπό ὅλον τόν κόσμον. Προσεύχεσθε τό κατά δύναμιν, νηστεύετε τό κατά δύναμιν, κάμνετε ἐλεημοσύνες τό κατά δύναμιν καί νά ἔχετε τόν θάνατον πάντοτε ὀμπρός εἰς τά μάτια σας, πότε νά φύγετε ἀπό ἐτοῦτον τόν ψεύτικον κόσμον καί νά πηγαίνετε εἰς τόν αἰώνιον.

Ἀκούσατε, ἀδελφοί μου, καθώς ἕνας ἄρχοντας ἔχει δέκα δούλους καί σφάλει ὁ ἕνας καί τόν διώχνει καί βάνει ἄλλον εἰς τό ποδάρι του, ἔτσι καί ὁ Κύριος, ὡσάν ἐξέπεσε τό πρῶτον τάγμα τῶν ἀγγέλων καί ἔγιναν δαίμονες, τότε ἐπρόσταξεν ὁ πανάγαθος Θεός καί ἔγινεν ὁ κόσμος ἐτοῦτος καί ἔκαμεν ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους διά νά μᾶς βάλη εἰς τόν πρῶτον τόπον τῶν ἀγγέλων.

Ἐμεῖς ἐδῶ, χριστιανοί μου, δέν ἔχομεν πατρίδα. Ἐτούτη ἡ γῆ δέν εἶναι ἐδική μας, εἶναι διά τά ζῶα, ἡ θάλασσα διά τά ὀψάρια, ὁ ἀέρας διά τά πετεινά. Διά τοῦτο ὁ πανάγαθος Θεός μᾶς ἔκαμε μέ τό κεφάλι ὀρθούς καί μᾶς ἔβαλεν τόν νοῦν εἰς τό ἐπάνω μέρος, εἰς τήν κεφαλήν, διά νά στοχαζώμασθε πάντοτε τήν οὐράνιον βασιλείαν, τήν ἀληθινήν πατρίδα μας, διατί ἐδῶ, εἰς ἐτοῦτον τόν κόσμον, κἄν βασιλεῖς νά γένωμεν, δέν ἠμποροῦμεν νά ἀναπαυθοῦμεν. Ἐτοῦτος ὁ κόσμος εἶναι ὡσάν ἕνα χάνι. Εἰς τό χάνι ὁπού θέλεις νά πηγαίνης, κάθεσαι πολύν καιρόν ἐκεῖ ἤ μία βραδιά καί ὕστερα φεύγεις νά πᾶς εἰς τό σπίτι σου ὀγλήγορα; Διατί ἐδῶ δέν ἔχει κανένας πατρίδα. Πατρίδα ἔχομεν, καθώς εἴπαμεν, τήν οὐράνιον βασιλείαν.

Ὅθεν, ἀδελφοί μου, δέν εἶμαι ἄξιος νά σᾶς διδάσκω καί νά σᾶς συμβουλεύω, πλήν ἀποτολμῶ πάλιν καί παρακαλῶ τόν γλυκύτατόν μου Ἰησοῦν Χριστόν καί Θεόν νά στείλη οὐρανόθεν τήν χάριν του καί τήν εὐλογίαν του, νά εὐλογήση καί αὐτήν τήν χώραν καί ὅλα τά χωρία τῶν χριστιανῶν, νά εὐλογήση τά σπίτια σας, νά εὐλογήση καί τούς ἄνδρας καί τάς γυναῖκας, τά παιδιά σας, τά πράγματά σας καί τά ἔργα τῶν χειρῶν σας. Καί πρῶτον, ἀδελφοί μου, ἄμποτε νά εὐσπλαγχνισθῆ ὁ Κύριος νά συγχωρέση τά ἁμαρτήματά σας καί νά σᾶς ἀξιώση νά περάσετε καί ἐδῶ καλά, εἰρηνικά, ἠγαπημένα καί εἰς αὐτήν τήν ματαίαν ζωήν καί μετά ταῦτα νά πηγαίνετε καί εἰς τόν

Παράδεισον, εἰς τήν πατρίδα μας τήν ἀληθινήν, νά χαίρεσθε καί νά εὐφραίνεσθε, νά δοξάζετε καί νά προσκυνᾶτε Πατέρα, Υἱόν καί ἅγιον Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον καί ἀχώριστον εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Παρακαλῶ σας, ἀδελφοί μου νά εἰπῆτε καί διά ἐμένα τόν ἁμαρτωλόν τρεῖς φορές συγχωρεῖτε με καί ὁ Θεός συγχωρήσοι σας. Συγχωρεθῆτε καί ἀνάμεσόν σας, ζητήσετε συγχώρησιν.

Πηγή: Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Καρέα